Morgunblaðið - 15.10.2006, Page 71

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 15. OKTÓBER 2006 71
menning
ENGLAR & FÓLK
ENGLAR OG FÓLK VAL LÁ , K J A LARNE S I 1 1 6 R EYK JAV Í K S . 5 6 6 - 6 4 5 6
HAFÐU JÓLIN FALLEG!
ÆVINTÝRALEGT ÚRVAL AF JÓLAVÖRUM
OPIÐ FRÁ MÁNUDEIGI – FIMMTUDAGS KL. 18.00 - 22.00
UTAN ÞESS OPNUNARTÍMA AÐEINS FYRIR BÓKAÐA HÓPA
NORRÆNIR músíkdagar teygðu sig inn í
Loftkastalann á laugardagskvöldið en þar
heyrðust hinir undarlegustu tónar megnið af
kvöldinu. Það sem sást var þó enn undarlegra
og var fyrsta atriðið sennilega skrýtnast.
Langur píanóstrengur hékk úr bita í loftinu,
en á hvorn endann var fest ístað. Maður að
nafni Johannes Bergmark steig í ístöðin, en á
brjóstinu á honum var kassi sem magnaði upp
titringinn í strengnum. Svo byrjaði gerning-
urinn, en hann fólst í því að Bergmark plokk-
aði eða sló strenginn með ýmsum bareflum og
varð tónlistin sífellt brjálæðislegri. Í sjálfu sér
voru hljóðin ekki sérlega áheyrileg en að sjá
manninn hanga í örgrönnum vír töluvert hátt í
loftinu skapar furðulega mikla spennu og varð
atriðið af þeim sökum eftirminnilegt.
„Caecilia“ eftir Irmu Gunnarsdóttur var líka
að mörgu leyti skemmtilegt, sérstaklega voru
myndir sem varpað var á vegg fyrir aftan þrjá
hvítklædda dansara áhrifaríkar.
„A Circle“ eftir Höllu Ólafsdóttur var hins-
vegar ekki nógu gott, það var tilgerðarlegt og
skorti stígandi.
Um tónlistina við þessi tvö atriði, sem í fyrra
tilvikinu var eftir Jean-Francois Laporte en í
því síðara eftir Hildi Guðnadóttur, er lítið að
segja. Hún einkenndist fyrst og fremst af
löngum tónum sem áttu að skapa stemningu
og í síðara tilfellinu hefði það örugglega tekist
ef dansinn hefði verið bitastæðari.
Langbesta atriði kvöldsins var „Piece of
Me“ eftir Jóhann F. Björgvinsson, sem var
flutt af dönsurunum Guðrúnu Óskarsdóttur,
Þórdísi Schram, Ingu Maren Rúnarsdóttur,
auk Jóhanns. Rautt hlaup á mörgum diskum
víðsvegar um salinn og matarborð í miðjunni
með hvítklæddu fólki í (að því er virtist) ann-
arlegu ástandi skapaði martraðarkennt and-
rúmsloft sem hefði sómt sér ágætlega í kvik-
mynd eftir David Lynch. Og hljóðin sem
Laporte skapaði undirstrikuðu stemninguna
fullkomlega.
Nákvæmlega HVAÐ allskonar tilburðir
fólksins fjölluðu um skipti litlu máli, aðal-
atriðið var að myndmálið talaði beint til dulvit-
undar áhorfandans og gaf honum innsýn í
veruleika á einhverju öðru plani en því hvers-
dagslega; það opnaði glugga inn í annan heim.
Að mínu mati er það einkenni á sannri list.
Hékk í píanóstreng
DANS
Norrænir músíkdagar –
Loftkastalinn
Dansverk eftir Johannes Bergmark, Irmu Gunn-
arsdóttur, Höllu Ólafsdóttur og Jóhann F. Björg-
vinsson. Tónlist eftir Johannes Bergmark, Jean-
Francois Laporte og Hildi Guðnadóttur. Laugardagur
7. október.
Dansverk og tónlist
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Dans „Langbesta atriði kvöldsins var „Piece
of M“ eftir Jóhann F. Björgvinsson,“ segir
Jónas Sen m.a. í dómnum. Jónas Sen
ÞRJÚ orgelverk af nærri níutíu
smíðum á Norrænu tónlistardög-
unum í Reykjavík 2006 virðist í fljótu
bragði furðusnautlegt hlutfall. En
auðvitað getur það ráðizt af ýmsu og
þarf ekki endilega að tákna hversu
lítinn gaum norræn nútímatónskáld
gefa konungi hljóðfæra. Engu að síð-
ur hvarflaði að mér eftir orgelkons-
ertinn í Hallgrímskirkju hvort nor-
ræn orgeltónsköpun gæti hugsanlega
verið í lægð um þessar mundir ef
marka mátti hugmyndafátæktina
sem við blasti í einkum seinni tveim
atriðum kvöldsins.
Passacaglía Jens Hørsvings, „Can-
tor’s mind“ [14:05] fór að mestu fram
á neðsta pedaltónsviði með í fyrstu
forvitnilegum interferens-effektum
líkt og úr risavaxinni gyðingahörpu.
Hins vegar hélzt ferlið löturhægt út í
gegn og hafði áður en lauk varla
færzt spönn frá rassi.
Né heldur gerðist aftaka mikið í
„Orbis Terrae et Veneris“ [14:15] eft-
ir Jukka Koskinen. Gróft til tekið
sama púlslausa kyrrstöðumókhyggj-
an. Hér birtist hún í hvíldarlaust
teygðum hljómaklösum og féll verkið,
þrátt fyrir örstutt uppbrot eftir
fyrsta þriðjung með skaraðri slembi-
röddun, síðan í fyrra farið, er lét í
mínum eyrum sem sambland af tinn-
ítísku eyrna- og farþegaþotusuði. Í
báðum tilvikum var megininntakið
komið fram löngu áður en verkið var
hálfnað.
Þá var meira kjöt á beinum í
dönsku verki landa Hørsvings, „...and
sank in tumult to a lifeless ocean“
[17’], eftir Ivar Frounberg. Þrátt fyr-
ir drjúga lengd hélt það mun betri at-
hygli en eftirrennararnir, enda víða
áheyrilegt og m.a.s. ekki laust við
andstæðufleti, jafnvel þótt hvasst
hakkandi stakkatóhljómasláttur á við
kokk að saxa grænmeti væri e.t.v.
fulláberandi í fyrri hluta, að við-
bættum ropum og fretum úr hljóm-
gerðri grameðlu með magakveisu.
Rafhljóð hófu leikinn áður en org-
elspilið kom inn og blönduðust síðar
nokkuð skemmtilega við pípusönginn
líkt og púki úr neðra að skemma and-
aktuga orgelíhugun. Rétt undir lokin
tók talrödd að deklamera eitthvað á
Valby-ensku þó orðaskil heyrðust
varla.
Ekki sá ég betur en að flest væri
vel og fagmannlega leikið. En í raun
réttri hefði Frounbergverkið átt að
vera síðast, í stað þess að láta tón-
leikana lognast út á svæfandi andhá-
punkti. Það eina sem illkvittnum
hlustanda dytti í hug að gæti skýrt
þessa uppröðun var að hún myndi
kannski síður hvetja hlustendur til að
læðast út eftir fyrsta verk.
Framsækin
magakveisa
TÓNLIST
Hallgrímskirkja –
Norrænir tónlistardagar
Orgelverk eftir Ivar Frounberg, Jens
Hørsving og Jukka Koskinen. Christian
Præstholm orgel. Miðvikudaginn 11.
október kl. 20.
Orgel
Ríkarður Ö. Pálsson