Morgunblaðið - 09.12.2007, Qupperneq 38

bókarkafli
38 SUNNUDAGUR 9. DESEMBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
Danska varðskipið Tritonvar komið á strandstaðflutningaskipsins Wil-sons Muuga og átta
menn höfðu verið sendir á gúmbát
með dælu að strandaða skipinu. Þeg-
ar samband rofnaði við bátinn reið á
að fá hjálp sem fyrst.
Ulf skipherra var mjög farinn að
ókyrrast:
„Mér var farið að liggja mikið á að
fá þyrlu á staðinn. Klukkan 7.13 köll-
uðum við í Landhelgisgæsluna til að
fá upplýsingar um hvenær þyrlan
kæmi. Okkur var þá sagt að það
væru tíu mínútur í að hún færi í loft-
ið. Við skildum það þannig.“
Nú var Ulf nóg boðið:
„Ég tók sjálfur hljóðnemann og
kallaði á Landhelgisgæsluna:
„I need that helicopter now!
Hurry up. I need it now. – Ég þarf
þyrluna strax! Flýtið ykkur! Ég þarf
hana strax.“
Klukkan 7.16 tilkynnti bakborðs-
báturinn að stjórnborðsbáturinn
okkar fyndist ekki. Þetta leit afar
illa út.“
Þegar Ulf var sagt að tíu mínútur
væru í flugtak þyrlunnar var vélin í
rauninni lögð af stað.
Leist ekki á blikuna
Chano hugaði að Jan í sjónum:
„Það hafði liðið drykklöng stund
sem ég heyrði ekkert frá Jan og ég
teygði mig því aftur að honum til að
geta séð hann. Smástund var ég lóð-
réttur í sjónum með vestið mitt til að
geta náð taki á honum. „Stoppið þið,
strákar, stoppið, það er eitthvað að
Jan, líklega hefur liðið yfir hann,“
hrópaði ég.
Mér leist ekki á þetta. Höfuð Jans
lafði máttlaust niður og þegar ég
horfði framan í hann sá ég að andlit-
ið var orðið náhvítt. Það sást aðeins
hvítan í augunum og varirnar voru
orðnar bláar. Ég var ekki beint
hræddur en mér brá vissulega og
hugsaði hvað ég gæti nú tekið til
bragðs.
Skyndihjálp, hugsaði ég. Hér í
sjónum, það er ekkert annað að
gera. Ég tók nú Jan í skyndi og lagði
bakið á honum á kviðinn á mér. Höf-
uðið var upp úr sjónum rétt við höf-
uðið á mér. Ég ákvað að reyna
hjartahnoð, tók utan um Jan og
byrjaði að toga og þrýsta á brjóst-
kassann á honum aftan frá. Ég bað
Niclas og Nicki að blása í hann lofti.
Um leið og ég fór að þrýsta á brjóst-
kassann á honum sáu þeir hins vegar
að það kom gul froða upp úr honum.
„Nei, þetta þýðir ekki,“ sögðu
þeir. „Jan er dáinn.“
Niclas taldi útilokað að blása lífi í
Jan því að ómögulegt væri að nota
munn-við-munn-aðferðina þarna á
fleygiferð í ölduganginum.
Ég vildi ekki trúa þessu. Ég var
örugglega búinn að synda með Jan
og halda honum uppi í hálfa aðra
klukkustund. Allan þennan tíma
hafði ég reynt að berjast með hon-
um, halda lífi í honum. Mér var um
megn að kveðja hann, viðurkenna að
hann væri dáinn, svo að ég hélt
áfram að reyna hjartahnoð en það
kom bara meiri froða út úr honum.
Sjór. Þetta var hræðilegt, en ég vildi
bara alls ekki sleppa honum.“
Sjómannanna var leitað úr lofti í
þyrlunni, en í köldum sjónum þar
sem öldurnar voru allt að átta metra
háar var ástandið ískyggilegt.
Í sálarstríði í sjónum
Chano átti í miklu sálarstríði í
sjónum með látinn félaga sinn:
„Við vorum sammála um að Jan
væri dáinn og við því væri ekkert að
gera. En ég sleppti honum ekki. Ég
hugsaði sem svo að ef ég hefði dáið
þarna hefði móðir mín örugglega
viljað fá mig heim. Hún hafði sjálf
misst föður sinn og tvo eiginmenn.
Ég hugsaði því til móður Jans. Hún
vildi fá hann heim, og öll fjölskylda
hans, ástvinir hans. Ég gat ekki
sleppt honum. Hann var á vissan
hátt orðinn hluti af mér þarna í sjón-
um, nátengdur mér. Við syntum
áfram.“
Þegar þyrlan átti skammt eftir á
strandstað, klukkan 7.21, tilkynnti
bakborðsbáturinn Triton að áhöfn
hans hefði séð björgunarvesti úti í
myrkrinu. Þetta gaf Ulf miklar von-
ir:
„Það fór um mig mikil gleði.
Stuttu síðar sást þetta betur, en –
vestið var tómt. Þetta voru gífurleg
vonbrigði en um leið undruðumst við
mjög að það skyldi vera tómt. Var
þetta rétt? Hvers vegna? Hvað hafði
gerst? Bátsmennirnir staðfestu að
þetta væri eitt af vestunum okkar.
Þarna var þá líklega ljósið sem við
höfðum talið að væri gúmbáturinn.
Þetta voru hræðilegar fréttir.
Síðasti einn og hálfur klukkutími
hafði auðvitað verið skelfilegur en
nú – allt í einu – blasti ískaldur raun-
veruleikinn við. Tómt vesti hafði
fundist. Við hugguðum okkur þó við
það að hafa nú einhvern útgangs-
punkt frá vestinu. Mennirnir á bak-
borðsbátnum tóku vestið upp í bát-
inn og við báðum þá að sigla í
norður.“
Marie Mortensen fylgdist með.
Hún heyrði að bátur Sørens Søren-
sen, „lille søster“, hefði fundið björg-
unarvesti – eitt af vestum áttmenn-
inganna – það eina sem hafði
fundist.
„Þegar hinn gúmbáturinn til-
kynnti um loftlaust björgunarvesti
vissum við að eitthvað mikið hafði
farið úrskeiðis.
Þetta fannst mér það versta af
öllu. Ég þóttist viss um að strákarnir
væru dánir. Þetta var yfirþyrmandi.
Ég féll saman og grét.“
Þyrla Landhelgisgæslunnar kem-
ur á staðinn og hafist er handa við að
ná dönsku sjómönnunum úr öldu-
rótinu.
Anders aðstoðaði Auðun við að
setja lykkjuna utan um Jon. Auðunn
var nú tilbúinn að vera hífður upp en
það virtist ætla að verða bið á því:
„Þegar ég var búinn að setja
lykkjuna utan um manninn gaf ég
merki um að við yrðum hífðir upp,
lyfti upp þumlinum. En … það gerð-
ist ekkert. Ég var klukkan tvö miðað
við þyrluna, eins og það er kallað, og
sex til sjö metra frá vélinni. Þannig á
það að vera þegar hífing er und-
irbúin.
En þarna voru nætursjónaukarnir
hættir að virka og þar sem við vor-
um á svo mikilli ferð í sjónum undir
vélinni gekk flugstjóranum eitthvað
illa að elta okkur. Þeir áttu að vera í
50-60 feta hæð í svona aðgerð. En
þeir misstu sjónlínuna við okkur,
fóru til hægri þannig að ég fór undir
vélina og síðan vinstra megin við
hana. Þeir voru að missa vélina frá
okkur. Aðstæður hlutu að vera mjög
erfiðar.“
Erfiðar aðstæður
Anders sá líka að aðstæðurnar
voru erfiðar:
„Eftir að ég hjálpaði sigmann-
inum að setja lykkjuna á Jon sá ég
að erfiðlega gekk að staðsetja þyrl-
una fyrir ofan okkur. Andartak
fannst mér hún fara mjög neðarlega.
Ég hafði sjálfur oft verið í öldum á
æfingum og við misjafnar aðstæður
en aldrei upplifað aðstæður sem
þessar.“
Jón Tómas átti að baki um 3.000
hífingar þegar þessi björgun fór
fram. Hann hafði verið átta ár spil-
maður og flugvirki á þyrlum Gæsl-
unnar. Hann var því með mikla
reynslu en nú reyndi verulega á:
„Auðunn vissi ekki hvað fór fram í
talkerfinu milli mín og Björns þann-
ig að hann átti erfitt með að skilja
hvers vegna hann var ekki hífður
upp. Hann gaf bendingu um að ég
hífði. En flugstjórinn var að reyna
að finna út hvernig hann gæti fengið
vélina og mennina í rétta afstöðu svo
að það væri yfir höfuð mögulegt. Það
má ekki hífa mann sem er í stærra
Björgun við ískyggilegar
Betina Fleron
Útförin Félagarnir sjö og Dan, tvíburabróðir Jans, sem lést, bera kistu hans út úr Holmens kirke.
Hilmar Snorrason
Á strandstað TF-LÍF, þyrla Landhelgisgæslunnar, yfir Wilson Muuga.
Þegar flutningaskipið Wilson Muuga strandaði
rétt við Sandgerði fyrir ári þurfti að hafa snarar
hendur. Danska varðskipið Triton fór til hjálpar
og þegar skipverjar af því lentu í vandræðum var
áhöfn þyrlunnar TF-Líf kölluð til. Hinni erfiðu
björgun er lýst í bókinni Útkall, þyrluna strax!
eftir Óttar Sveinsson.
í öllum stærðum
Suðurlandsbraut 50 (Bláu húsunum Fákafeni) • www.gala.is
Opið mán. - föst. 11-18.00, laug. 11-16.00
Gina Bacconi
Michaela Louisa
Haust
Pause Café
Einnig, glæsilegir
galakjólar
frá BIBBIS.
X
E
IN
N
E
M
07 12 002