Náttúrufræðingurinn

Volume

Náttúrufræðingurinn - 2004, Page 33

Náttúrufræðingurinn - 2004, Page 33
Tímarit Hins íslenska náttúrufræðifélags m.a. í Skagafirði, Grímsey, Keldu- hverfi, á Melrakkasléttu, Langanesi og Borgarfirði eystra. Vestan Skaga- fjarðar, þ.e. í Strandasýslu, á Vestfjörðum og á Snæfellsnesi, hófst fuglafellir um 20. janúar. Síðasta hrinan kom síðan um mánaðamótin janúar/febrúar en þá rak fugl m.a. í Steingrímsfirði, Skagafirði og á Tjömesi. Samkvæmt þeirri mynd sem hér er dregin upp hófst svartfugla- dauðinn fyrir Norðausturlandi um miðjan desember. Síðan koma a.m.k. þrjár hrinur á næstu sjö vikum. Fyrst var rekinn bundinn við Norður-, Norðaustur- og Austurland en breiddist svo út til Norðvestur- og Vesturlands. 2. mynd. Staðir á Islandi par sem staðfest var að óvanalega mikið hefði rekið af svartfugli veturinn 2001-2002. - Coastal areas in Iceland where alcid wrecks were confirmed during the winter 2001-2002. Fjöldi fuglshræja Fjöldi sniða Number of carcasses Number of transects 1 2 2 2 3 2 5 3 7 3 8 1 9 2 10 2 13 1 14 1 15 2 18 1 28 1 48 1 1. tafla. Niðurstöður talninga á sjó- reknum fuglshræjum á 24 sniðum (hvert 500 m langt) á strandlengjunni frá Lónsósi í Kelduhverfi austur að Rauða- núpi á Sléttu dagana 11.-16. janúar 2002. Eingöngu voru talin hræ sem voru innan við mánaðargömul. - The results of carcass counts on 24 500 m long transects on the coastline from Lónsós in Keldu- hverfi east to Rauðinúpur on Slétta 11-16 January 2002. Only fresh carcasses were counted (<30 days old). Meðaltal / mean = 10,21, dreifni / variance = 104,433, n = 24. Dreifingin var ekki marktækt frábrugðin neikvæöri tvíkostadreifingu (U-prófsbr. Krebs 1989:81), k-gildi = 1,62452, U-gildi = 30,077, staðalskekkja U = 37,7383. Til að hafna H0- tilgátunni um að neikvæð tvíkostadreifing lýsi dreifingu gagna parf U-gildið að vera a.m.k. 2x stærra en staðalskekkjan miðað við 95% öryggi; hér er hlutfallið 0,8x og H0 er sampykkt. - The distribution was not signiftcantly different from a negative-bino- mial distribution (U-test, U-statistic = 30.077, standard devia- tionofU = 37.7383). Rannsóknir á Norðausturlandi í janúar 2002 Þéttleiki hræja og ástand Talið var á 24 sniðum en eitt snið reyndist óaðgengilegt (undir sjávar- hömrum). Ný hræ, þ.e. yngri en mánaðargömul, fundust á öllum sniðum, samtals 245 hræ, minnst eitt og mest 48 hræ á sniði, meðaltalið var 10,2 (1. tafla). Heldur rneira fannst að jafnaði af fugli í sand- fjömm (meðaltal 12,7 fuglar, n = 14) samanborið við grjótfjömr (meðaltal 7,4 fuglar, n = 10). Munur á fjölda fugla eftir fjömgerðum var þó ekki marktækur (Kruskal-Wallis próf Hl24 = 3,7599, p = 0,053). Tíðni- dreifing hræja eftir sniðum var greinilega skekkt til hægri og töl- fræðipróf sýndi marktæka hnapp- dreifingu (yf = 235,294, frítölur = 23, p « 0,001). Samkvæmt þessu rak fleiri fugla á vissum sniðum en ef tilviljun ein hefði ráðið hvar hræin bar að landi. Dreifingin reyndist ekki vera marktækt frábrugðin neikvæðri tvíkostadreifingu (nega- tive binomial distribution; 1. tafla). Meðaltal fugla á sniði og efri og neðri 95% vikmörk voru því reiknuð út á log (x+k/2) vörpuðum tölum4 (bls. 94). Þeim niðurstöðum var svo aftur varpað yfir á uppmnalegan kvarða. Meðaltalið var 14,5 fuglar á hvem kílómetra og efri og neðri vikmörkin vom 9,8 og 21,1 fugl. Þessar tölur voru notaðar til að reikna út hversu mikið af fugli hefði rekið upp á ströndina við Oxarfjörð, á Melrakkasléttu og í Þistilfirði, sbr. hér á eftir. Ljóst var bæði af okkar athugun- um og annarra að fuglar sem bámst á land vom amiaðhvort nýlega dauðir eða í andarslitrunum. Máfar og fálkar vom skjótir til að nýta sér þetta æti og höfðu étið af 214 (87%) af 245 fuglum sem fundust á sniðunum (3. mynd). Þrjátíu fuglar vom heilir (12%) og einn var lifandi. I 188 tilvikum var ákvarðað hverjir hefðu verið að verki; algengast var að máfar hefðu étið af hræjunum, eða 169 tilvik (90%), en fálki í 19 tilvikum (10%). Við sáum fálka fimm sinnum athugunardagana, fjórum sinnum var um að ræða fugla á fyrsta vetri og einu sinni fullorðinn fugl. Einn ungfuglinn var að éta svartfugl. Guðmrmdur Öm Benediktsson taldi að a.m.k. tveir fálkar, annar ungur og hinn fullorðinn, hefðu legið í svartfuglum við Kópasker. Hann sá fullorðna fálkann einu sinni taka langvíu sem var að skríða á land. I önnur þrjú skipti fældi hann full- orðinn fálka af bráð og alltaf var um 119

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.