Náttúrufræðingurinn - 2004, Síða 70

Náttúrufræðingurinrt
1. mynd. Yfirlitskort yfir Bárðardals-
hraunin þrjú, Laxárdalshraun og fleiri
hraun sjást einnig á myndinni. Sjá einnig
þversnið á 8. mynd. - The three lavas of
Bárðardalur valley, the Laxárdalur lavas
and som eother lavas are also shown. See
the cross section on Fig. 8.
miðri. Þama em ystu totur Bárðar-
dalshrauns. Neðan við þessa brún er
lægra hraun sem að mestu er kaffært
í sand og annan framburð úr
fljótinu. Eftir útliti að dæma er þetta
Kinnarhraun. Það teygir sig síðan
áfram út dalinn þar sem verður æ
dýpra á það í sandinum. Haukur
Jóhannesson jarðfræðingur hefur
eftir bændum að vart verði við
hraunið þegar grafið er fyrir skurð-
um allt norður fyrir Þóroddsstaði að
vestan en hálfa leið út að Húsabakka
að austan. Það gæti náð mun lengra
til norðurs, hugsanlega allt í sjó
fram. Ekki er vitað hvar ströndin var
þegar hraunið rann en næsta víst má
telja að hún hafi ekki verið þar sem
hún er nú.
Kinnarhraun er úfið apalhraun
þar sem til þess sést og með þykkum
karga. Þversnið í það er að finna þar
sem Svartá hefur brotið sér leið í
gegn um það í sundinu austan við
Hátungur. Utan hraunsins á þessum
slóðum sér í gjall og bombur úr því
sem er afleiðing af sprengingum og
gervigígamyndun í því þegar það
braust fram. Hraunið hefur síðan
borið gervigígana brott með sér svo
ummerkin utan hrarrns vitna ein um
þá. Hraunið er með stórum hvít-
leitum plagíóklasdílum og er magn
þeirra 5-15% af berginu, breytilegt
frá einum stað til annars. Stakir
smáir ólivíndílar sjást víða.
Gosstöðvar Kinnarhrauns eru
óþekktar en hugsanlega eru þær á
svipuðum slóðum og uppkomu-
staður Bárðardalshrauns en hann er
hér talinn vera í Gígöldum austan
Trölladyngju, eins og síðar verður
vikið að. Ekki er heldur vitað hvar
ystu totur þess liggja en frá gíg-
öldum að Skjálfandafljótsbrú hjá
Ofeigsstöðum eru 110 km. Þetta er
því næstlengsta hraun landsins,
einungis Þjórsárhraunið mikla tekur
því fram en það er talið 140 km
langt.4 Með samanburði við útreikn-
156