Náttúrufræðingurinn - 2004, Blaðsíða 80

Náttúrufræðingurinn
Aðfnr. 4686 Snr. Fýiking - Gymnospermae-Berfrævingar
Gerð Surtarbrandur Hokkur
Latneskt nafn Taxodiaceae
íslenskt nafn risafuruætt
Lýsing i tveimur hlutum; annar i geymslu i Súðarvogi
Jarðmyndun Blágrýtismyndunin
Aldur Míósen Hæð 60 m y.s.
Staðsetning Hafnarófæra í Helgafelli (á milli Svalvoga og Þingeyrar)
Fundarstaður Svalvogar(jörðin)
Svæði Dýrafjörður
Sýsla Isafjarðarsýsla Land Island
Safnandi Elis Kjaran Friðfinnsson
Gefandi Elís Kjaran Friðfinnsson
Skráö 13.2.2001 Safnað 1976
Undirsafn Plöntusteingervingar, svæðasafn Hvar geymt skápur4
1. mynd. Skráningarblað úr gagnagrutmi steingervingasafns. Gert er ráð fyrir að fyllt
sé í 20 reiti á skráningarblaðinu þó ekki sé hægt að verða við því í öllum tilvikum; t.d.
er sjaldnast vitað um latneskt heiti á viðarsteini eða surtarbrandi og þar með verður
erfitt að fullyrða um það hvort trjábolurinn var barrtré eða lauftré og reiturinn
fylking/flokkur verður þar með auður. Einnig vantar oft nákvæma lýsingu á
staðsetningu og á það einkurn við um eldri gripi safnsins. Þá er mjög algengt að hæð
yfir sjávarmáli vanti eða í þann reit sé skráður fremur ónákvæmur aflestur afkorti. I
framtíðinni má gera ráðfyrir nýjum reitum, m.a.fyrir Imit fundarstaða.
skráðir í nokkur undirsöfn, sjá 1.
töflu. Þau helstu eru söfn kennd við
Guðmund G. Bárðarson, en þar eru
skeldýr sem hartn safnaði úr Tjör-
neslögunum (um 660 færslur) og
svokallað viðmiðunarsafn skeldýra
einnig frá Tjömesi (um 340 færslur).
Þá er innlent svæðasafn sem skipt er
í tvennt, dýrasteingervinga (um 2100
færslur) og plöntusteingervinga (um
1600 færslur), og erlent svæðasafn
sem hefur að geyma 815 færslur.
Hvað ER SKRÁÐ?
Þegar nýir gripir berast safninu em
þeir skráðir beint í rafrænan gagna-
grunn steingervingasafns. Hér áður
fyrr var handfært inn í Aðfangabók
þar sem ein lína (8 atriði) var fyrir
Deildir og undirsöfn
hvem grip og sýnamiði síðan fylltur
út, en miðinn fylgir gripnum ætíð
síðan í öskju í geymsluskáp eða inn-
pakkaður í geymslukassa, og þannig
em flestir sýnamiðar enn í dag aðeins
til í handskrifaðri útgáfu. Þegar hafist
var handa við að tölvuskrá allt safnið
(um 6000 gripi) haustið 1995 var bætt
við fleiri atriðum en áður höfðu verið
tilgreind í Aðfangabókinni enda
hægt um vik nú þegar ekki þarf
lengur að margfæra inn sömu upp-
lýsingar. Hér á eftir verða tíunduð
þau 20 atriði sem aflað er upplýsinga
um þegar kemur að skráningu nýrra
gripa. Til hliðsjónar er útfyllt skrán-
ingarblað á 1. mynd.
Sérhver nýr gripur fær aðfanga-
númer sem er einstakt fyrir við-
komandi grip. Númeraröðin er
hlaupandi og færist inn sjálfkrafa.
Komi gripur úr öðru safni er
sýnisnúmer safnanda skráð. Gerð
gripsins þarf að koma fram, þ.e.
hvort um er að ræða skel, far, líffar,
afsteypu, bein, stilk, rifkalk, mó,
kísilgúr, lurk, steingerðan við,
surtarbrand (steinbrand, viðar-
brand), jurtaleifar, trjáfar, stöngul,
blað, nálar, fræ, köngul, aldin, rekil,
brumhlíf eða kolefnissýni. Nokkur
dæmi um helstu gerðir stein-
gervinga í jarðlögum á Islandi getur
að líta á 2. og 3. mynd.
Næst er það flokkunarfræðin, en
þá er gripnum skipað ífylkingu eða
flokk lífríkisins; frumdýr, svampa,
holdýr o.s.frv. upp í spendýr, og
iatneskt heiti skráð. Ef greining til
tegundar er óviss er spurningar-
merki sett fyrir aftan nafnið. Islenskt
heiti er ekki alltaf til en oftast er
íslenskt heiti ættkvíslar, ættar eða
ættbálks þekkt og það þá látið duga.
í reitinn lýsing er form eða stærð
grips tíunduð, einnig fjöldi stykkja
þegar gripur er í brotum auk við-
bótarupplýsinga sem oft fylgja frá
safnanda. Upplýsingar um jarð-
myndunma, þ.e. blágrýtismyndun,
grágrýtismyndun, móbergsmynd-
un, Tjörneslög, Svínafellslög, ná-
kuðungslög, og aldur gripsins, þ.e.
tertíer (míósen, plíósen), kvarter
(árpleistósen, síðpleistósen), hólósen
(nútími), koma fram í næstu tveimur
reitum. Þær má oftast lesa af
jarðfræðikorti út frá fundarstað.
Síðan eru skráðar upplýsingar
um staðsetningu sýnis. Þar er átt við
nákvæma lýsingu á því hvar gripur
fannst, t.d. 100 m sunnan við gilið
(örnefni), borhola (auðkenni og
númer) o.s.frv. I sumum tilvikum er
hægt að nota ömefni sem þá þarf að
vera í minna en 20 m fjarlægð frá
fundarstað. Þegar jarðlagafræðileg
vinna liggur til grundvallar stein-
gervingafundi er í þennan reit skráð
auðkenni jarðlags ásamt jarðlaga-
sniði (gildir t.d. um steingervinga úr
Tjömeslögunum). Hæðin í metmm
yfir sjávarmáli er oftast lesin af korti
en stundum hefur hún verið mæld.
Fundarstaður er ömefni nærri fundar-
stað, oftast bæjamafn eða jarðareign,
en svæði er t.d. nafn á hrepp, firði eða
Fjöldi skráninga
Originalar 784
Steingervingar;
Safn Guðmundar G. Bárðarsonar 661
Safn Guðmundar G. Bárðarsonar, viðmiðunarsafn 341
Dýrasteingervingar, svæðasafn 2112
Plöntusteingervingar, svæðasafn 1611
Erlent svæðasafn 815
Sögusafn 2
1. tafla. Skipting steingervingasafns í deildir og undirsöfn.
166