Náttúrufræðingurinn - 1938, Blaðsíða 13

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN 57
.111111111111111111111111111111111111111111111 iii iiiiiiiiiimimmimiimiiimiiiiimiiimmmiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
er svo heitt, að hvergi eru jöklar. Innan við fjallgarðinn, inni á
meginlandinu, er víðast hvar nokkuð láglent, og jafnaðarlega
mjög þurrt. í rigningartímunum hellist vatnið úr loftinu, fyllir
alla árfarvegi og vatnsstæði, en mestan hluta ársins eru farveg-
irnir þurrir og vötnin orðin að saltflögum. Gróður er mjög mis-
jafn. Á norðausturhluta meginlandsins eru frumskógar, annars
staðar eru eukalyptusskógar, og sumstaðar eru svæði vaxin háu
grasi, eða votlendisflákar. Loftslagið er sumstaðar temprað, eða
því sem næst, eins og til dæmis á Nýja Sjálandi, en annars stað-
ar er hitabeltisloftslag.
Maður skyldi nú ætla, að land með svona mismunandi skil-
yrðum, hýsti í skauti sínu fjölbreytt dýralíf, líkt og á sér stað
víðast hvar annars staðar, þar sem svipað er háttað, en það er
öðru nær en svo sé. Dýralífið í Ástralíu hefir á sér sérstakan blæ.
Þegar hvítir menn komu þangað fyrst, fannst þeim skjóta svo
skökku við að þeir kölluðu landið öfuga heiminn. Enda höfðu
þeir nokkuð til síns máls, ekki sízt ef Ástralía var borin saman
við Evrópu, því í Ástralíu voru mennirnir svartir, þar voru fugl-
ar, sem ekki gátu flogið, þar voru spendýr, sem verptu eggjum,
þar voru svanirnir svartir en ekki hvítir, blöðin á trjánum stóðu
upp á rönd, o. s. frv.
Það sem einkum sérkennir Ástralíu dýrafræðilega séð, eru
hin svonefndu nefdýr. Af nefdýrunum eru til tvær aðal-ættkvísl-
ir, breiðnefur og mjónefur, báðar í Ástralíu, en hvergi annars
staðar í heiminum. Nefdýrin eru að mörgu leyti frumlegri en
öll önnur spendýr í heiminum. Þau fæða ekki lifandi unga, eins
og öll önnur spendýr, heldur verpa eggjum. Dýrin eru á stærð
við hænu, og eggin eru 12 sentimetrar á lengd, og 10 á breidd.
Annað einkenni er það, að líkamshiti þeirra er mun lægri en hjá
öðrum spendýrum. Þegar lofthitinn er fimmtán stig, er líkams-
hitinn aðeins þrjátíu stig, en getur minnkað að mun, án þess að
dýrið saki. Ennfremur hafa dýrin gogg eins og fuglar, hreistur á
fótum og ýmislegt í beinbyggingu þeirra er mjög frumlegt, og
frábrugðið öðrum spendýrum. Breiðnefurinn á heima á suður-
hluta Nýja Hollands og svo í Tasmaníu. Hann lifir við ár og
vötn, og grefur sér ganga í bakkana. Gangarnir eru með tveim-
ur opum, öðru uppi á bakkanum, en hinu niðri í vatninu. Breið-
nefurinn lifir á skordýralirfum, ormum, sniglum, en þó aðallega
á einni skeljategund. Hann hefir breiðan gogg eða nef, alklætt
mjúkri húð, en í munninum eru einskonar hornjaxlar, einn í