Náttúrufræðingurinn

Årgang

Náttúrufræðingurinn - 1993, Side 67

Náttúrufræðingurinn - 1993, Side 67
lægra en 250°C, en við hærra hitastig verður það snauðara af 180 við um- myndun (Gregory og Taylor 1981). Þessar niðurstöður eru í samræmi við niðurstöður tilrauna og fræðilegra útreikninga. Af þessu leiðir að við núverandi aðstæður í Reykjanes- kerfinu ætti ummyndun að valda 180- aukningu, andstætt því sem hún í raun gerir (3. tafla). Annaðhvort hefur því einhvern tíma ríkt hærra hitastig í kerfinu eða bergið hvarfast við lsO- snauðari vökva en nú leikur um kerfið. Síðari skýringin er talin líklegri af sömu ástæðum og notaðar voru til að skýra 180-snautt kvars, þ.e. að háhita- ummyndunarsteindin amfíból er til staðar í hverfandi magni. Þessar niðurstöður, þ.e.a.s. að um Reykja- neskerfið hafi áður fyrr leikið lsO- snauðari vökvi, eru í samræmi við tilgátu Jóns Ólafssonar og Riley (1978), sem töldu að jarðhitasjórinn á Reykja- nesi væri tilkominn vegna uppgufunar á tiltölulega saltsnauðu vatni, sem væri regnvatn að uppruna en hefði leikið um mjög saltar og „þungar“ jarð- myndanir. Ómögulegt er að meta v/b-hlutfall Reykjaneskerfisins út frá hlutfalli súr- efnissamsæta, þar sem líkur bcnda til að mismunandi vatn hafi leikið um kerfið á mismunandi tímum. NIÐURLAG Samsætumælingar á íslensku vatni hafa sýnt að allt vatn hér á landi er regnvatn að uppruna (Gunnar Böðv- arsson 1962, Friedman o.i'l. 1963, Bragi Arnason 1976). Tvívetnisstyrkur vatns hefur verið notaður hér í hartnær þrjá áratugi til að kortleggja grunnvatnsstreymi og skýra uppruna jarðhitavatns. Hlutföll samsæta í jarðhitavökva eru einkum gagnleg þegar hægt er að nota þau sem náttúruleg kenniefni (tracer), ýmist lil 7. mynd. Styrkur súrefnissamsæta í bor- holusvarfi úr holu RN-8 á Reykjanesi.Til viðmiðunar er einfaldað jarðlagasnið hoiunnar sýnt. Oxygen isotope composition of drill cuttings shown in relation to the geological profile of well RN-8, Reykjanes. að leita uppruna vatns eða til að mela kælingarferli í jarðhitakerfum. Það eru þó ekki eingöngu samsætur jarðhitavökvans sem geyma upp- lýsingar um jarðhitakerfið heldur líka samsætur bergsins sem vökvinn hefur leikið um. Rannsóknir hafa sýnt að súrefnissamsætuskipti eiga sér stað á milli bergs og vökva í jarðhitakerfum. Þessi skipti eru háð hitastigi og hafa því verið notuð til að meta hitastig í jarðhitakerfum. Með samsætumæl- ingum á steindum og jarðhilavökva má einnig lesa breytingar sem átt hafa sér stað í jarðhitakerfinu með tíma. Mcta má hlutfall bergs og vatns út frá sam- sætumælingum og einnig má nota jarð- hitakerfi sem náttúrulega rannsókna- stofu til að ákvarða dreifingarstuðla súrefnissamsæta milli vatns og hinna ýmsu ummyndunarsteinda. 177
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132

x

Náttúrufræðingurinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.