Náttúrufræðingurinn - 1993, Page 20

8. mynd. Gulerlukarlar ógna
hvor öðrum í deilu um óðal.
Fuglarnir sperra sig, ýfa gult
fiðrið á bringunni og vagga
sér. Ef hvorugur lætur segjast
kemur til áfloga (Welty og
Baptista 1988).
fjendur, til dæmis augndílar á vængjum
fiðrilda. í öðrum tilvikum stuðla þeir
að því að dýrið geti varið óðal eða aug-
lýsa stöðu þess innan hóps. Gulerla,
Motacilla flava, er algengur varpfugl í
Evrópu, skyld og áþekk maríuerlu en
skærgul á bringu. Um varptímann
helga karlarnir sér óðal og ógna að-
komukörlum með því að sperra sig alla
og ýfa bringufjaðrirnar. Ef boðflennan
lætur ekki segjast kemur til átaka. -
Hærugráir öldungar meðal górilluapa
(og manna) njóta virðingar innan hóps-
ins.
(3) Loks eru hermilitir, þar sem dýr-
ið líkir eftir litum annarra dýra, plantna
eða lífvana hluta. Hermingin getur
verið felugervi, svo sem þegar skordýr
líkja eftir lit og lögun kvisla eða laufa,
eða auglýsing, til dæmis randamynstur
á eiturgaddlausum skordýrum sem
líkja eftir geitungum eða býflugum.
Rélt er að hafa í huga að mörg dýr
greina alls ekki liti. Önnur skynja aðra
hluta litrófsins en við. Býflugur sjá til
dæmis útfjólubláa geisla sem eru
mönnunt ósýnilegir. Hins vegar greinir
býfluga ekki rautt Ijós.
ÞAKKIR
Höfundur og ritstjóri þakka Iðunni,
umboðsaðila Encyclopœdia Britannica á
íslandi fyrir leyfi til að birta hér myndir úr
þessu þekkta alfræðiriti.
HEIMILDIR
Darwin, C. 1871. The Descent of Man,
and Selection in Relation to Sex. Lon-
don.
Darwin, C. 1872. On the Origin of Species
by Means of Natural Selection or the
Preservation of Favoured Races in the
Struggle íor Life, 6. útg. London.
Encyclopædia Britannica. Encyclopœdia
Britannica Ldt. Chicago.
Welty, J.C. & L. Baptista 1988. The Life
of Birds, 4. útg. W.B. Saunders, New
York. 581 bls.
PÓSTFANG HÖFUNDAR
Ömólfur Thorlacius
Menntaskólanum við Hamrahlíð
105 Reykjavík
14