Andvari - 01.01.1986, Síða 35

ANDVARI
GUNNAR THORODDSEN
33
10
Vorið 1965 urðu þáttaskil í lífi Gunnars og Völu Thoroddsen. Pá
varð embætti sendiherra íslands í Kaupmannahöfn laust og Gunnar
hafði nokkru áður tekið þá ákvörðun að sækja um það starf. í þeirri
ákvörðun fólst að hann dró sig nú út úr orrahríð stjórnmálanna, „úr
púðurreyknum" eins og hann sjálfur orðaði það, og sagði af sér ráð-
herraembætti, þingmennsku og starfi varaformanns Sjálfstæðis-
flokksins en því hafði hann gegnt frá árinu 1961.
Ljóst er að svo mikilsverð og afdrifarík ákvörðun hefur ekki verið
tekin nema að vel yfirveguðu ráði. Þetta ár varð Gunnar 55 ára og
ætla mátti að hann ætti framundan allmörg ár sem einn helsti foringi
Sjálfstæðisflokksins á þingi og í ríkisstjórn. Hvaða ástæður lágu þá
að baki því að hverfa frá ráðherradómi til sendiherrastarfs
erlendis?
Gunnar hefur sjálfur skýrt frá því að þessa ákvörðun hafi hann
fyrst og fremst tekið af þremur ástæðum. í tæpa tvo áratugi hafði
hann gegnt einhverjum erilsömustu opinberum störfum í landinu,
sem borgarstjóri í Reykjavík og síðan fjármálaráðherra. Svo langur
samfelldur tími í svo erfiðum embættum hlaut að segja til sín á ýms-
an hátt.
í öðru lagi vildi hann ljúka við það lögfræðirit um æruna og vernd
hennar sem hann hafði lengi haft í smíðum og hugðist leggja fyrir
lagadeild Háskólans til doktorsnafnbótar.
í þriðja lagi mælti margt með því að hann drægi sig út úr stjórn-
málabaráttunni, ef hann ætlaði í framboð til embættis forseta íslands
árið 1968.
Ætla má að síðasta atriðið hafí vegið hér þungt. Ásgeir Ásgeirsson
var kjörinn forseti íslands 1952, sem fyrr sagði, og höfðu þau frú
Dóra Þórhallsdóttir setið síðan að Bessastöðum við reisn og vinsæld-
ir þjóðarinnar. Árið 1964 lauk þriðja kjörtímabili Ásgeirs. Snemma
vors það ár kom Bjarni Benediktsson sem þá var orðinn forsætisráð-
herra eftir Ólaf Thors að máli við Gunnar. Segir Gunnar svo frá:
„Erindi hans var þetta: Ef Ásgeir Ásgeirsson ákveður að verða ekki
í kjöri nú, þá óska ég eftir því að þú gefir kost á þér og farir í for-
setaframboð. Ég mun veita þér allan þann stuðning sem ég get“. Á
árunum áður höfðu menn alloft komið til Gunnars og hvatt hann til
3