Andvari - 01.01.1986, Page 134

132
AÐALGEIR KRISTJÁNSSON
ANDVARI
um í brjósti. Pú hefír oft eitt ónota orð „sí“, sem eg hefi hvörgi fundið nema
í sambandi við „æ“. Málið þykir mér hvörgi nærri nógu vandað að niður-
skipun eða orðum. Eg held þú þurfir að lesa lengur sögurnar góðu. Þá eru
nú prentvillurnar í Norðurfara íjarskalegar. Vel þykir mér skrifað, að efn-
inu til, um háskólann. Eins kann eg vel við „steinkerlinguna". ÖIl ástakvæði
leiðast mér og væmir við sumum; þegar þau eru kveðin í anda suðurland-
anna verða þau ekki þjóðleg hérna, þar sem allt er svo stirt og fjörlítið af
kuldanum hreyfingarseint en víða þungt. Það eru ástakvæði í Eddu og þau
eru þjóðleg." Séra Sigurður vék einnig að einkamálum Gísla og sagði: „Þú,
ert að yrkja urn hana Ástu, nú er mál að hætta því; fleiri eru ágætar en hún:
og svo ágætt vit gaf guð þér að eg veit að rnissir hennar hefír einmitt snúist
þér til góðs. Það er ágætt að reyna nokkurt mótlæti snemma þegar sá á í
hlut, sem vit hefir á mód að taka“.
Síðast í bréfínu vék Sigurður aftur að Norðurfara með þessum orðum:
„Eg sá í vor Norðurfara þinn seinni og las strax kvæðin. Mér þykja þau
töluvert betri en þau fyrri og mörg dágóð. Eg minnist þó núna eins erindis
í laglegu kvæði „Tinda fjalla eg sé alla.“ Þar er ein hending auðvirðilega og
hraparlega orðuð, svo fyrir hana vil eg ekki sjá kvæðið „Ef úr mér hvolast
andar golan“, Úr draumi kallaði eg gott kvæði. „Síðasta skipti" uni eg ekki
vel við, framar en flest önnur þvílík. Finnur Magnússon líkar mér vel. Mér
þykir allvænt um þjóðafræðina, þó hún sé harla stutt. Ekki líkar mér andi
þinn í frelsishreyfingunum: of ákafur og áfellisgjarn, telur til hið versta um
suma, en besta um suma sem þú hefur mætur á þó þeir hafi einnig ann-
marka nóga. Verst líkar mér „til Reykjavíkurpóstsins“ það er skrifað með
hroka og frekju. Leggðu niður, vinur minn, kapprit, nieðan þú ert að læra
við háskólann og á meðan ákafi þinn er sem mestur af æskunni". Fleiri heil-
ræði lagði séra Sigurður Gísla, t. a. m. segir hann í bréfinu frá 18. ágúst
1850: „Þú er ákafur frelsisvinur og föðurlandsvinur, mundu því eftir því
að brýna fyrir mönnum hvað farsællegt frelsi er svo menn misskilji þig ekki
og ætli þú talir um það sem heimskir menn kjósa helst, sjálfræði, sem leiðir
til stjórnleysis, óaldar og óbóta. Fyrst þú ert föðurlands vinur þá keppstu við
að verða sem þjóðlegastur í öllu, . . ,“35
Því miður eru svarbréf Gísla til Sigurðar ekki varðveitt að því er best er
vitað, en í bréfum Sigurðar til hans er að finna margháttaða þjóðmálaum-
ræðu, t. a. m. um hugmynd að stofnun alþýðuskóla, andstöðuna gegn
Lærða skólanum eftir „pereatið" og fleira þess háttar.
í bréfunum til Gísla eru Guðnýjar vísur teknar til umræðu og er svo að
skilja sem menn hafi ekki verið þess fullvissir að Guðný hafi verið höfund-
urinn. Séra Jón Jónsson á Grenjaðarstað, faðir Guðnýjar, skrifaði Gísla 28.
janúar 1849 og segir þar: „ . . . eg átti einasta að dæma um hvört kvæði eða
vísur Guðnýjar heitinnar dóttur minnar væru rétt prentaðar eða ei“. Hann