Andvari

Árgangur

Andvari - 01.01.1986, Síða 139

Andvari - 01.01.1986, Síða 139
HANNES JÓNSSON: Utanríkisstefna íslands lýðveldistímabilið og mótun hennar Sennilega er prófessor Hans J. Morgenthau áhrifaríkasti fræðimaðurinn, sem skrifað hefur um milliríkjasamskipti og grundvallaratriði utanríkis- stefnu ríkja. í bók sinni, Politics among nations, greinir hann alþjóðastjórn- mál á grundvelli hagsmuna í tengslum við vald og takmörkun valdsins vegna valdajafnvægis. Pessi kenning Morgenthaus er athyglisverð og hefur verið notuð við greiningu utanríkisstefnu stærri ríkja og stórveldasamskipta. Hins vegar virðist mér hún hafa takmarkað gildi við greiningu á utanríkisstefnu smá- ríkja. Hvernig mundi maður til dæmis skýra niðurstöðu þorskastríða smá- ríkisins íslands og stórveldisins Bretlands á grundvelli kenningarinnar um valdajafnvægi? Bretland tapaði öllum þorskastríðunum þótt það væri mörgum sinnum voldugra en smáríkið ísland. Það hafði margfalt meiri fólksljölda, efnahagslega getu, herstyrk, tæknivæðingu o. s. frv. Auk þess hafði það sendiráð og bandamenn um allan heim. í síðasta þorskastríðinu um 200 mílna lögsöguna árið 1975 var valdajafnvægið í hafinu umhverfis ísland 5:1 að því er tekur til íjölda skipa breska flotans og íslensku land- helgisgæslunnar; 32.5:1 ef tonnafjöldi skipanna er borinn saman; 35:1 við samanburð á mannafla flotanna tveggja. Efnisniðurstaða málsins verður heldur ekki skýrð á gundvelli valdajafn- vægiskenningar. Stóra-Bretland tók sér sjálft þá lögsögu sem það sendi flota sinn til að herja á við íslandsstrendur bæði við lok 12 mílna og 200 mílna deilnanna. Við íslendingar höfðum árum saman unnið að því í samvinnu við fjölda annarra ríkja að fá mótaðar þjóðréttarreglur á alþjóðavettvangi, sem veittu strandríkjum lögsögu yfir auðæfum sjávar út að sanngjörnum mörkum. Enda þótt fjöldi stærri og miðlungsstórra ríkja beitti sér fyrst í stað gegn þessari viðleitni íslendinga er nú svo komið að almennt er viðurkenndur
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174
Síða 175
Síða 176

x

Andvari

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.