Andvari - 01.01.1957, Side 70

66
Þorkell Jóhannesson
andvari
sem hér var stuttlega £rá greint, kom upp hreyfing nokkur í
Noregi um að efla viðskipti við ísland og treysta svo af nýju
hin fornu tengsl milli þessara landa. Árið 1868 gerðu útvegs-
menn frá Mandal, þeir Ottó Wathne og félagi hans Jakobsen,
liina fyrstu rækilegu tilraun til síldveiða hér við land, en þótt
sú tilraun leiddi eigi að sinni til stórfelldra og skipulegra síldveiða
Norðmanna hér, svo sem síðar varð, mátti öllum Ijóst vera, að
hér voru allgóð skilyrði fyrir slíkan atvinnurekstur. Víst er um
það, að margt hefir verið rætt af Norðmönnum um íslandsmál
og framkvæmdir í því sambandi veturinn 1868—1869. Til þess
bendir fregn, sem Aftenbladet í Christianíu flutti vorið 1869
og birt var í Berlingske Tidende 10. maí þ. á., en hún var á þá
leið, að í ráði væri að hefja beinar siglingar frá Björgvin til ís-
lands og væri Björgvinjarmenn að stofna félag í þessu skyni. Br
sýnt, að hinu danska blaði var ekkert um tiltæki þetta gefið.
En á íslandi varð fregn þessi kunnug af frásögn í blaðinu Baldri,
28. júlí 1869.
Áður lengra sé haldið frásögninni um upphaf íslenzka sam-
lagsins í Björgvin, er rétt að veita því athygli, að urn þessar
mundir höfðu ýmsir áhrifamenn í Noregi ríkan áhuga á Islandi
og íslenzkum málum af allt öðrum ástæðum en fyrr var greint.
Jón Sigurðsson hafði þá á annan áratug haft náið samband við
ýmsa mikilsháttar menn í Noregi, en sá var einn þáttur í stjórn-
málastarfi lians að reyna að vekja áhuga erlendra manna á mál-
stað íslendinga og fá þá til liðveizlu í stjómmálaþófinu við Dani.
Voru Norðmenn allfúsir til þess að leggja íslendingum liðsyrði,
enda var fremur gmnnt á því góða með Norðmönnum og Dön-
um. I Noregi stóð þá sem hæst sterk sókn þjóðlega sinnaðra
manna gegn rótgrónum dönskum áhrifum á tungu landsmanna
og menningarlíf allt, er var arfur aldalangra yfirráða Dana. Slíkir
menn áttu hægt með að setja sig í fótspor íslcndinga í frelsis-
baráttu þeirra, en hér studdi enn að, að Norðmenn sjálfir leituðu
þjóðlegum málstað sínum styrks í fombókmenntum íslands og
tungu. Eitt höfuðmarkmið þeirra var að útrýma dönskunni ur