Andvari - 01.01.1957, Side 76

72
Þorkell Jóhannesson
andvari
Húsatóftum um þetta mál, stofnun verzlunarfélags fyrir Árnes-
og Rangárvallasýslu og Vestur-Skaftafellssýslu, ef svo mætti verða.
Á þessum iundi kom í ljós, að allmargir menn úr syðri sveitum
sýslunnar álitu, „að affarabezt myndi verða að ganga í hið nýja
félag Reykvíkinga, að minnsta kosti fyrst um sinn“. Varð sú
niðurstaða á Húsatóftafundinum, að kjörnir voru fulltrúar til þess
að ræða við kjörna menn úr Rangárþingi um málið. Var sá fundur
lialdinn á Herríðarhóli í Holtum „og samdist þá svo von bráðar,
að allir þeir, er þegar hefði bundizt verzlunarsamtökum og skrifað
sig fyrir tillagi í því skyni þar um báðar sýslurnar, sameinaði
sig við Reykjavíkurfélagið eða gengi í það“. Þannig er frá þessu
skýrt í Þjóðólfi, 12. júlí 1873. Til samninga við Reykjavíkur-
félagið voru kjörnir þeir síra Hannes Stephensen, síra ísleifur
Gíslason, Sighvatur varaþingmaður Ámason og síra Stefán
Stephensen. Nefndarmenn þessir mættu síðan á fundi í Reykja-
vík 2. júlí og samdist þar greiðlega um öll atriði, er máli þótti
skipta, „svo að þeir lýstu hér með yfir í urnboði Herrufundarins
og fullgerðu, að allir þeir Árnesingar og Rangæingar, er þegar
hefði skrifað sig og skuldbundið með fjárframlag til að efla og
koma á fót frjálsri, innlendri verzlun, gengi hér með inn í
Verzlunarfélagið í Reykjavík að svo konmu. Á sama fundi var
einnig staddur Ólal'ur Pálsson, spítalahaldari frá Höfðabrekku,
og lýsti hann yfir því, að þeir Vestur-Skaftfellingar, er hefði átt
samtölc með sér til samkynja verzlunarfyrirtækja, þótt þar væri
eigi unr að ræða nema smávaxin fjárfranrlög, vildi allir sameina
sig við Reykjavíkurfélagið með þann fjárhlut sinn.“
Eins og ráða má af frásögn þessari, sem tekin er að mestu
eftir skýrslum, sem birtar voru í blaðinu Þjóðólfi, var hér urn
allstórkostleg áform að ræða. Skyldi sameina bændur í Vestur-
Skaftafellssýslu, Rangárvahasýslu, Árnessýslu og Gullbringusýslu
í eitt verzlunarfélag, þá sem vildu og gætu nokkuð af mörkum
látið til félagsstarfsins. En bæði var hér efalaust of mikið í fang
færzt, enda má fara nærri um það, að eigi skorti andróður. Að
sjálfsögðu litu kaupmenn félagið illu auga, en hitt var. ef til vill