Andvari - 01.01.1957, Blaðsíða 90

86
Gísli Sveinsson
ANDVARl
maður í umboði sýslumanns. Er ekki úr leið að geta þess, að
frá þessum eldra tíma er enn lifandi, allmjög við aldur, einn hinn
nafnkunnasti af þessum strandflutninga-fararstjórum, Jóhannes
Guðmundsson á Herjólfsstöðum í Alftaveri, áður hóndi á Sönd-
um í Meðallandi og jalnaðarlega við þá kenndur fyrrum, en
þaðan varð hann að hörfa af völdum Kötlugossins 1918. (Það
má skjóta því hér inn, að á næsta ári nær Katla eða þetta ægi-
lega gos hennar og jökulhlaup fertugri áratölu og gæti því að
venju farið að lifna við á nýjan leik). Og vel á minnzt: Við
Kötluhlaupið gerðist m. a. sú landbreyting, er áhrif hafði á
gang strandmála, sem sé sand- og strandauki sá, er myndaðist
af framburði jökulflóðsins á Mýrdalssandi í námunda við Hjör-
leifshöfða. Færðist strandlengjan þar allmikið fram í sjóinn, um
eða yfir 1000 faðma og nefndist Kötlutangi, er gildandi sjókort
gátu eigi sýnt, enda byrjuðu brátt skip að stranda þar. Síðan var
þetta svæði sjómælt að nýju og upplýsingar um það gefnar sæ-
farendum, jafnt innlendum sem erlendum.
Þegar litið er sanngjarnlega á þessa liðnu atburði, má einnig
með vissu telja, að eigi sjaldan fylgdu skipsströndum nokkur
„hlunnindi", er svo mátti kalla, fyllilega lögmæt, enda fátt svo
illt, að einugi dugi. En vel voru þeir allajafna að því komnir,
er hlutu, og eigi var þá heldur um auðugan garð að gresja a
heimilum almennt í sveitum. Þá fóru flest strönduð skip for-
görðum — þótt síðar tæki það breytingum —, brotnuðu í brimróti
eða sukku að miklu í sjó og sand, og alltaf undir liælinn lagt,
hvað bjargaðist úr eða af skipi. En við það varð nokkur atvinna,
svo kom oo til ^reiðslu fyrir dvöl 02 viðumernin^ við strandmenn,
og ekki rninnst fyrir varðgæzlu og hina miklu flutninga. Vio
uppboð hrepptu menn stundum bærileg kaup á góssi, ef óskenrmt
eða lítt skemmt reyndist, sem eigi var nærri alltaf. Komu þar
til einnig menn víðar að, sem aðeins var til fjörauka, þótt að
binu öðru sætu mest hreppsbúar strandstaðarins. Kostur þótti
það líka í þá daga, að menn eignuðust beinbarða peninga 1