Andvari - 01.01.1951, Side 29

ANDVARI
Stefnt að höfundi Njálu
25
málavöxtu. Áttu ráðgjafarnir Úli’ur stallari og Gautur á Mel hlut
að því, að betur rættist úr fyrir landflóttamönnunum Þorvarði
og Sturlu, en á horfðist í fyrstu.
Nú skiljum við í senn hversvegna höfundur Ljósvetninga
sögu nefnir ,,voginn“ og „mína þegna', þegar hann greinir frá
komu Þorvarðs á Fornastöðum til Noregs. Hinn forni konungs-
bústaður í Björgvin, Hákonarhöllin, stendur við Voginn, og þar
stóð hún í sinni upprunalegu mynd þegar Sturla Þórðarson kom
úl Björgvinjar sumarið 1263. Það hæfir prýðilega þessu ári, að
Noregskonungur tali um Islendinga sem sína þegna, en ómögu-
lega ríkisstjórnartíð Haralds harðráða, tveimur öldum fyrr. Auð-
vitað hefir söguhöfundi verið þetta ljóst, því sjálfur lifir hann
þá atburði, er íslendingar að öndverðu gerðust þegnar Noregs-
konungs. En hann hirðir ekki um það að dylja fyrirmynd sína,
°g kærir sig hér kollóttan urn tímatal. Sem vænta má hefir ekki
að honum hvarflað sú hugsun, að nokkru sinni myndi nokkur
tnaður hyggja skáldsögu hans vera sannfræðirit um Ljósvetn-
ioga á 10. og 11. öld. Það kemur því eigi á óvart þótt hann
úggi litla rækt við sagnfræðilegan tímareikning. Enda lætur
hann Knút konung ríka, Hlenna í Saurbæ, Þorkel Geitisson og
Skeggjn bróður Álfs í Dölum korna við atburði á síðari hluta 11.
údar, sem auðvitað nær ekki nokkurri átt í fræðilegri frásögn.
Og ekki er það síður táknrænt dæmi urn starfsaðferð höfundar-
ms er hann lýkur frásögninni af hrakningi Draflastaðamannsins
a Veisu með þessum orðum: „Það var síðan vanur að mæla Þor-
varður Þorgeirsson, þá er hark var haft: „Höfum nú Veisu-
bragð“. Þorvarður andaðist árið 1207, svo ljóst má vera, að höf-
undi hefir orðið það á að miða hér tímann við fyrirmynd sína
frá dögum Þorvarðs, en ekki þann atburð á Veisu, sem sam-
kvasmt tímatali sögunnar á að gerast löngu áður en Þorvarður
f'orgeirsson fæddist. Allt þetta fellur undir skáldaleyfi og þarf
því engri hneykslun að valda, ef Ljósvetninga saga er rétt skilin,
°g markaður sá bás í bókmenntunum sem henni ber.
Fremur sjaldgæft er að rekast á tvo menn í fornritum okkar