Vaka - 01.05.1929, Blaðsíða 28

22
GUÐM. FINNBOGASON:
[vaka]
lausabarnið (ectogenetic child). Heape hafði árið 1901
flutt fóstur úr einni kanínu í aðra; 1925 hafði Haldane
látið rottufóstur vaxa í blóðvatni tíu daga, cn ekki
tókst honum að koma þeim ú fót, og það var ekki fyr
en 1940, að Clark heppnaðist það með gris, er hann ól
í Kehlmann’s vökva. Dupont og Schwarz náðu lifandi
eggjastokk úr konu, er farizt hafði af flugslysi, og
héldu honum lifandi í sérstökum vökva um fimm ára
skeið. Þeir fengu úr lionum allmörg egg og tókst að
l'rjógva þau, en erfitt reyndist að næra fóstrið og halda
því uppi, og tókst það ekki fyr en fjórða árið. Nú er
aðl'erðin orðin fullkomin, svo að vér getum tekið eggja-
stokk úr konu og haldið honum lifandi í vökva, sem til
þess er gerður, svo að hann framleiði egg á hverjum
mánuði, og má frjóvga 90 af hundraði hverju. Fóstrin
þroskast svo á níu mánuðum og eru síðan tekin upp
úr og fara að anda. Schwarz fékk aldrei svo góða niður-
stöðu, en fregnirnar um fyrsta árangurinn af tilraun-
um hans vöktu óhemju athygli um heim allan, því að
tala fæddra var þegar orðin lægri en tala dáinna í flest-
um menningarlöndum. Frakkland varð fyrst til þess
að taka upp lausaburð á ríkiskostnað og framleiddi um
1968 60000 börn á ári með þessari aðferð. Mótstaðan
var í flestum löndum miklu sterkari og magnaðist við
páfabréfið „Nunquam prius audito“ og svipað kalífa-
bréf, er bæði birtust 1960.
Svo sem kunnugt er, þá er lausaburður nú almenn-
ur, og hér í landi eru færri en 30 af hundraði fæddir af
konu. Áhrifin á sálarlíf manna og félagslíf, af því að
greina þannig sundur ástir og barnsgetnað, hafa ekki
verið alls kostar góð. Hið forna heimilislíf hafði vissu-
lega margt sér til ágætis, og þótt vér nvi á tímum getum
gert konur mylkar eftir vild með því að spýta vökva
einum í blóð þeirra og þar með varðveitt mikið af því,
sem bezt var í eðlisbundna laginu áður, þá verðum vér
að játa, að langafar vorir stóðu betur að vigi en vér.