Vaka - 01.05.1929, Síða 79

[vaka]
VIÐNÁM — ÉKKI I'LÓTTI.
73
þess verður að fara um hann eldi til landnáms.
Þetta skildi sr. Rögnvaldur Pétursson, sem benti á það
í „Heimskringlu“ fyrir allmörgum árum, að sögur
mínar „mættu heita íslendingasögur hinar nýju“. Betra
gat ég eigi kosið né skýrara í minn garð. Ég l'er ekki
að þynna þetta út í þessari grein, enda skilja þeir, sem
vilja, og geta fyllt í eyðurnar. Það er utan við um-
ræðuefni olckar Ragnars, hvernig ég hefi leysl af hendi
verkefni mitt, enda mun ég aldrei fara í orðakast út
af því. Sögurnar mínar og lcvæðin verða að spjara sig
sjálfar að því leyti.
Hinsvegar get ég drepið á það, hversvegna ég
hefi svo oft og lengi gripið í þenna sama streng. Það
er fyrir þá sök, að mér virðist sem íslendingseðlið sé
að sigrast, verða undir. Þess vegna er þarflegt og þess
vegna er drengilegt að hlaða minnisvarða þeim ein-
staklingum, sem hafa þetta eðli til brunns að bera.
Það er ekki ný bóla í veröld skáldanna, að talca svari
þeirra, sem bíða ósigur. Ég vil benda á ósigur Tróju-
inanna, af því að það dæmi er veraldarfrægt. Hómer
beitir Ijóðsnilld sinni jafnt á háða hóga, meðan reip-
tog aðiljanna er álíka í bardaganum, þeirra sem sækja
að borginni og hinna er verjast. En skáldið horfir
dýpst og flýgur hæst, þegar það segir frá falli Hekt-
ors og sorginni, sem faðir hans og kona bera eftir
hann. Hómer gefur samúð sína þeim, sem tapa taflinu.
Ég lasta það ekki, að sögur segi frá framfarabaráttu,
menningarviðleitni og sigrum. En hitt er fullkomlega
virðulegt, að lýsa varnaraðstöðu einstaklinga og stétta.
Spámenn Gyðinga voru skáld, þó að þeir semdu ekki
sögur. En mestur þeirra skáldskapur var í viðvörun-
artón og svo lofgerð um liðinn tíma. Spádraumar þeirra
studdust við lífsreynsluna. Feðradýrkun getur orðið
ofmikil. En hún er þó skárri en rótlaus oftrú á reik-
unarmenningu. Allur skáldskapur verður að vera eitt-
hvað öfgakenndur, svo að hann nái athygli almenn-