Menntamál - 01.12.1935, Page 70

212
menntAmál
í valdi þeirra manna heima i kaupstöðunum og sveit-
unum, sem eiga að ráðstafa sjóðsvöxtunum, livernig þeim
yrði varið í það og ])að sinni. Fénu mundi undir flest-
um kringumstæðum varið þannig, að það kæmi að sem
beztum notum, að dómi beztu manna. Þó að eg liafi
í'yrst og' fremst talað um barna- og unglingáfræðsluna
í sambandi við þessar sjóðsmyndanir, þá ætla eg' sjóð-
unum miklu víðtækara verksvið, eins og eg hefi nú að
nokkru skýrt. Þeir eiga að veita ungum mönnum slyrk
til æðri menntunar í þágu menningar, verklegra lram-
kvæmda, vísinda og lista. Og þeir eiga á iiverjum tíma
að láta sér engin þau menningarmál óviðkomandi, sem
styðja að gæfu og gengi lands og lýðs.
Þjóðinni mun læplega takast að ráða bót á fjárhags-
legum vandamálum sínum með snöggu átaki, nema að
litlu leyti, heldur mcð samfelldri þróun, þar sem allir
geta verið þátttakendur um úrlausn mála. Það eru sam-
eiginleg áhugamál, sem gera þjóðirnar sterkar og far-
sælar og megnugar þess að leiða hverl mál til farsælla
lykta. Fyrir samlök alþjóðar var Eimskipafélagið stofn-
að, alþýðuskólarnir og Landsspítalinn reistir, að nokkru
leyti. Og með sameiginlegu átaki, skal þjóðin leysa Iiverl
vandamál sitt, livort sem það er á sviði menningar eða
verklegra l'ramkvæmda.
Gæti þjóðin ekki myndað ellistyrktarsjóði, sjúkrasam-
lög o. fl., með þeim liætti, sem Iiér hefir verið bent á,
með smáu framlagi frá hverjum á ári?
Yæru þessar leiðir teknar, ynnist margt i einu. Um
leið og góð málefni væru leidd að nokkru lil sigurs,
myndaði þjóðin sér veltufé fyrir atvinnuvegi sína, sem
gæli smátt og smátt átt hlut í því, að hún þyrfti minna
að vera fjárhagslega háð öðrmn þjóðum.
Enginn skal skilja þessa grein mína svo, að eg álíli,
að holt og gott uppeldi byggist fyrst og fremst á fjár-
hagshliðinni. En fjármunirnir eru undir mörgum kring-