Menntamál - 01.04.1937, Síða 21

MENNTAMÁL
15
heldur hræðir hún þau aðeins frá ýmsum verknaði. Þá
er hið eiginlega uppeldi ekki byrjað, það er aðeins verið
að venja barnið. Það verður til dæmis að venja barnið af
því að fara óvarkárlega með ýmsa verðmæta muni, það
má ekki snerta glóheitan ofninn, það má eklci ldifra upp
i gluggakistuna, ef glugginn er opinn. Þótt því sé oft harð-
bannað þetta, er hætt við að það gleymi því. Þess vegna
verður stundum að grípa til beinna refsinga og þá oft lík-
amlegra, lil að festa því í minni, að þessar athafnir eru
bannaðar. Önnur ástæða fyrir smábarnarefsingum er sú,
að þrjózku og einþykkni barnsins verður að heygja undir
vilja uppalandans, ekki einungis af því, að vilji uppaland-
ans stefnir yfirleitt að hærra gikli en einþykkni og stífni
barnsins, heldur og vegna þess, að barnið verður að vinna
hug á sinni eigin þrjózku, læra að stilla sig og stjórna
sjálfu sér. Sjálfsljórn og vilja, sem alltaf stefnir að ein-
hverju gildi, má ekki rugla saman við þrjózku og ein-
þyldkni. Eftir því sem viljinn þroskast, minnkar þrjózkan.
Þriðja ástæðan til smábarnarefsinga er sú, að hamla
verður á móti þeini athöfnum barnsins, sem benda ú
vondar tilhneigingar eða miður gott upplag. Þessum til-
hneigingum má ekki gefa lausan tauminn, það verður
að vinna á móti þcim, og einmitt einhver mikilsverðustu
áhrifin, sem barnið verður fyrir af umhvcrfinu, eru hann
og' refsingar1).
4) Hið uppeldislega umhverfi, sem barnið er i. Hér
koma aðallega til greina skólinn og heimilið. Skólinn og
f jölskyldan eru hvort öðru ólík, og þar af leiðandi er eðli
refsinga og aga í skólanum og á heimilinu sitt með hvoru
móti. I báðum þroskast barnið, þau búa bæði barnið und-
ir lífið, ala það upp, en álirif þeirra eru sitt með hvoruin
hætti: Skólinn er nokkurskonar milliliður á milli „lífsins“
1) W. Stern, Psydiologie der friihen Kindheit. 6. útg. 1930,.
bls. 485—487.