Menntamál - 01.04.1937, Blaðsíða 49

MENNTAMÁL
43
dýpstu rætur. Eigi hún ekkert slíkt, er hún hætt kom-
in. Því „Rótarslitinn visnar vísir, þótt vökvist hlýrri
morgundögg“. Öll gull og grænir skógar hins nýja tíma,
allt lians sólskin og öll lians dögg verða harla litils
virði, ef þau verðmæti verða ekki tengd þvi, sem þjóð-
in hefir hezt átt, og helgast verið í fortiðinni, og ég
lield að við getum öll verið þekkt fyrir slíkt ihald.
Það er ekki hyggilegt, að dvlja sjálfan sig þess, að
fyrir þann glæsileik og ytri menningarhrag, sem nú
auðkennir íslenzkt þjóðlíf meir en nokkru sinni áður,
liöfum við orðið að láta ýms verðmæti, sem jafnvel
enn síður máttu glatast. Og ég er ekki óhræddur um,
að þess séu nú farin að sjást nokkur merki i skapgerð
þjóðarinnar. Það lítur stundum svo út, að einhver tóm-
leiki geri vart við sig í lífi liins unga fólks, ungi mað-
urinn, og unga stúlkan eru ekki sjálfum sér nóg, eins
og náttúruhörn hins eldri tíma. Þau þola ekki þögn eða
einveru, þó hafa hafa margir lifað sin stærstu og helg-
ustu augnablik í þögn einverunnar. Hinar ískyggilegu,
vaxandi eiturnautnir íslenzkrar æsku eru lienni ekki
eðlilegar, þær eru aðeins misheppnuð tilraun lil að fylla
upp i einhvern tómleika, einhverja eyðu, sem orðið hel'-
ir í uppeldi hennar í hinum nýja jarðvegi. Enginn æsku-
maður þráir svall og drykkjuskap. Allt slikt kemur að
utan fyrir vöntun á innra jafnvægi, innri auðlegð.
Þessi einkenni tómleikans í lífi unga fólksins koma
víða fram. Hið liégómlega og harnalega dekur ungu
stúlknanna við tizkuna, sem hæði er sorglegt og hros-
legt i senn, bendir i sömu átt. Heilhrigður æskuroði og
yfirhragð hevra til lifinu sjálfu í öllum sínum einfald-
leik, og allri sinni fjölbreytni, og engin ung stúlka með
þróttmikla og heilbrigða skapgerð tekur lög tízkunnar
fram yfir lög lífsins sjálfs. Hér er einnig einhver tóm-
leika- og vanmáttartilfinning komin að innan.
Þennan tómleika i lifi unga fólksins verður að fvlla