Menntamál - 01.04.1937, Blaðsíða 68

62
MENNTAMÁ).
uin vér vitanlega að gera, — verður oss Ijóst, að rangt reikn-
að dœmi hefir alls ekki náð tilgangi sinum, þótt sá er reikn-
ar, skilji e. t. v. hinn flóknasta reikning.
En hvers vegna reikna þeir skakkt, sem skilja reikning. Marg-
ir iita svo á, að það sé aðeins af hirðuleysi og fljótfærni, en
svo er í raun og veru ekki. Það er sem sé ekki nægilegt að
skilja reikning, enda þótt það sé vitanlega nauðsynlegt.Menn
verða lika að kunna hann, einkum fyrstu undirstöðuatriðin.
Vér látum oss ekki nægja, að nemendurnir skilji að 6x7=42;
vér heimtum lika, og réttilega, að þeir kunni þetta svo vel, að
þeir geti aldrei gleymt því. Á sama hált eigum vér að krefj-
ast kunnáttu í 6 + 7, eða 13 — 7, eða 42:7.
Ef vér nú tökum öll þau dæmi, sem sambærileg eru þess-
um fjórum, sem eg hefi nefnt, verða það 390 dæmi alls, sem
vér verðum að krefjasl fullkominnar leikni í, áður en lengra
er lialdið i reikningnum. En það eru 100 samlagningardæmi,
eða þau, sem hægt er að mynda úr tölunum 0—9, hæsta pro-
dukt 18. — Eg vil benda á i þessu sambandi, að t. d. 6 + 7 og
7 + 6 er ekki sama dæmi, og óþroskaðir nemendur skynja ekki
strax, að óreyndu, að hér sé í raun og veru um sömu tölur
og sömu úlkomu að ræða. — Þá koma 100 dæmi í frádrætti,
þar sem frádragari og produkt er 0—9 og hæsti frádráttar-
stafur 18. Þá eru 100 dæmi í margföldun, þar sem margfald-
arar eru 0—9, og hæsta produkt 81. Og loks eru 90 deilingar-
dæmi. Þar sem liæsti deilistofn er 81, en lægsti 0, produkt 0—9,
en deilir 1—9. Það er ekki hægt að deila með 0, og verða þvi
samsvarandi deilingardæmi aðeins 90. Þessi 390 dæmi þarf að
læra svo vel, að produktið sé undir eins ljóst, um leið og litið
er á dæmið. Að öðrum kosti er engin trygging fyrir því, að
rétt sé reiknað, nema talið sé saman, t. d. á fingrunum, — en
sennilega erum vér öll sammála um, að telja það óhæfa aðferð.
Lcikni í þessu fá allir með tímanum, sem mikið reikna, en þá
eru þeir oftast húnir að gera mörg glappaskot og eyða mikl-
um tíma til ónýtis fyrir það eitt, að þeim var ekki kennt nógu
vel í byrjun. Það er lieldur engin tilviljun, eins og sumir halda,
hvort reiknað er rétt eða rangt. Það hefir sem sé komið i Ijós,
að það eru alltaf sömu dæmi, sem sami maður reiknar rangt.
Eitt sinn hafði eg t. d. nemanda, sem oftast lagði skakkt sam-
an 4 + 1, enda þótt hann legði flest annað rétt saman.
Leikni í þessum undirstöðuatriðum lærist furðu fljótt, ef heppi-
leg kennslutæki eru fyrir hendi.
Eg vil nú leyfa mér að lýsa hér kennslutæki, sem eg hefi