Menntamál - 01.04.1937, Blaðsíða 9

MENNTAMÁL
3
leitun á menntuðum uppeldisfræðingi, sem aðliyilist liana
lengur.
Nálega allir uppeldisfræðingar og uppalendur eru sam-
mála um hitt, að uppalandinn, sem her ábyrgð á andlegri
og líkamiegri velferð harnsins, liafi rétt til, og sé stund-
um neyddur lil að refsa því, og að þessi refsing geti orð-
ið þvi til góðs. En þá vaknar spurningin: Hvaða refsing-
ar liafa mest uppeldisgildi? Á hvaða liátt og undir livaða
atvikum á að refsa, og fyrir livaða yfirsjónir? Með hverju,
fyrir livað, hvernig og hvenær á að refsa? Hér er það,
sem skoðanirnar skiptast.
Það sem refsingum er talið til gildis er, að þær séu
heppilegt náð til þess að ala hörn upp. Með þessu er
viðurkennt, að öll skynsamleg refsing hafi uppeldisgildi.
Ef liogningin liefir .ekki helrandi áhrif á barnið, missir
hún marks, þá er lmn gagnslaus, meiningarlaus og jafn-
vel skaðsöm. Refsingin er því livorki nokkurskonar liefnd
fullorðinna manna eða sjálfrar náttúrunnar á börnun-
um, né heldur markvillt þjáning, sem börnin verða fyrir
af því þau liafa brolið á móti lögmálum náttúrunnar eða
hegðunarlögum mannfélagsins. Hinnar raunverulegu
þýðingar refsingarinnar, í uppcldisfræðilegri merkingu,
og ástæðanna fyrir lienni er að leita miklu dýpra.
Hinn frægi, franski heimspekingur, Emile Durkheim,
liefir í riti sínu: „Siðferðilegt uppeldi“ (Edueation
morale), skýrt hezt allra þeirra uppeldisfræðinga, sem
eg þckki, hlutverk refsingarinnar1). Kenning hans er í
fám orðum þessi: Iíjarni refsingarinnar er ávítunin. Að
refsa er að ávíta, og bezta liegningin er sú, sem lætur í
ljós, á skýrastan óg hagkvæmastan hátt, ávítunina, sem
refsingin felur í sér. En hversvegna er barnið ávitað af
hinum fullorðnu? Vegna þess, að það liefir brotið liegð-
1) Emile Durkheim: Educalion morale, — Paris (Alcan), 2.
útg. 1934, bls. 147—235.
1*