Menntamál - 01.04.1937, Blaðsíða 31

MENNTAMÁL
25
sjálfra hinna úlvöldu nemenda. ÞaS má ekki gleyma því,
að í skólanum er aðeins um skólagengi að ræða, en það
er ekki óskeikull mælikvarði á heildarliæfileika eða
gildi mannsins, nó lieldur, hvernig hann reynist i fram-
tíðinni, seinna í lífinu. Lífið híður manna með önnur við-
fangsefni og aðra erfiðleika. Þeir sem vanir eru lofi og
gengi í skólanum mega þvi vara sig á, að fyllast eklci
gremju gegn lífinu, sem færir þeim ófyrirsjáanlega örð-
ugleika og heldur ef til vill ekki áfram að ljúka sama
ioforði á þá og skólinn. Þar getur kveðið við annan tón.
Skólalofið má ekki verða hinum útvöldu til ills eins. Það
má ekki vekja hjá þeim dramh, hégómaskap og hóflausa
eflirsókn i ytri heiður, jafnframt öfundsýki gegn öllum
þeim, sem eru keppinautar þeirra. Allir þessir ókoslir
eru skaðsamlegir heilbrigðu þjóðfélagi og gagnstæðir
sannri mennlun, hvað svo sem annars líður gáfum og
dugnaði mannsins.
6) Verðlaunin liafa ekki aðeins liættuleg álirif á þá,.
sem hljóta þau, heldur líka á þá, sem hljóta þau ekki.
Þeir finna sig niðurlægða, það er dregið úr ltjarki þeirra
og viðleitni. Mcð því að lofa liina lieztu, er jafnframt ver-
ið að niðurlægja hina.
Þessar aðfinnslur, sem allar eru réttar og á rökum
hyggðar draga ]>ó ekki úr þeirri staðreynd, að ómögulegt
er að komast Jijá því að nota uppörvun sem uppeldisráð.
Það er sjálfsagt, að uppalandinn láti í ljós ánægju sina
og velþóknun yfir ]>ví, sem vel er gert, eins og vanþókn-
«n sína á ]>ví vonda. Hjá þvi verður ekki komist. En það
eru til ýmsar leiðir til að örva nemendur upp, og fram-
girni ungra manna má eléki lelja. Það verður aðeins að
val<a yfir þvi, að hún laki ekki ranga stefnu.
Framgirni og kappsemi eru í sjálfu sér livorki góðar
i'é vondar siðferðilega. Allt fer eftir marki þvi sem stefnt
.er að, Þær eru aðeins afl, kraftur, sem beita má til góðs
eða ills. Framgirnin verður eklvi vondur eiginleiki fyrr