Skírnir - 01.04.1920, Page 53

Skirnir]
Um fatnað.
231
um verður þráðurinn tiltölulega sléttur, t. d. silki, en úr
öðrum með ójöfnu, ioðnu yfirborði. Svo er ullarþraður
venjulega. Yfirborðið fer að miklu leyti eftir því, hve
trefjarnar eru stæltar, sem þráðurinn er spunninn úr, líka
eftir því hve langai' þær eru.
Nú er dúkur ofinn úr þráðunum, og er þeim þá þrýst
hverjum að öðrum og að því skapi meir, sem vefurinn
er fastar sleginn. Ætið verða þó smærri og stærri h o 1 -
ur og millibil milli þráðanna (milliþráðabil)
eg því meir sem yfirborð þeirra er loðnara og ójafnara
og efnið i þráðunum stæltara. Þá skiftir það og miklu
hver vefnaðurinn er. Allir dúkar eru þannig mjög hol-
óttir og fullir af lofti, þó misjafnt sé. Að nokkru leyti
eru þá lofthólfin Jinnan i þráðunum milli háranna, að
nokkru leyti milli þráðanna. sjálfra. Venjulega eru lykkju-
dúkar eða prjónadúkar lausari í sér og loftmeiri en flestir
°fnir dúkar, ullardúkar meira en silki eða bómullardúkar.
Loftmagn duka. Þess er fyr getið, að holurnar auki
mjög hlýindin, og stafar það af þvi, að hlýindi loftsins
eru miklu meiri en dúkaefnanna. Þá valda og holurnar
Því, að dúkar eru ekki jloftþéttir. Loftið getur blásið
gegnum holurnar, og því greiðar sem þær eru fleiri og
8taerri, því gisnari sem vefurinn er. Gegnum þéttan segl-
óúk eða striga gengur loftið mjög treglega, en auðveld-
gegn um prjónles og lausofna dúka úr hverju sem
þeir eru gerðir. Loftmagn eða holumagn (porositet)
uokkurra dúka sést á eftirfarandi yfirliti:
í finu hörlérefti ern.........3Í°/o f°ft.
- vaðmáli nr ull........... 72—82°/0
- prjónlesi (tricot)....... 73—86°/0
- loðinni nllareinsk. (flnnel) . 89—92#/0
- loðskinnum............... 95—97°/0
Af tölum þessum er það ljóst, að dúkaefnin fylla
^uinst af rúmmálinu. Mestur hluti þess er loft.
er það og auðséð, að hlýindiþeirra stafaað
Uiestu leyti frá loftinu, sem hvervetna er á
9*