Skírnir - 01.04.1920, Qupperneq 60

138
Um fatnað.
[Skírnir
karlmanna og kvenmannafata. Kvenfötin eru öll opnari
og skjólminni, ermar oft stuttar, hálsmál vítt, pilsin opin
að neðan og fatadúkarnir venjulega miklu þynnri. Ogþó
kvarta konur sjaldan öllu meira um kuldann en karlar.
Þá finna menn lítt til kulda á höndum og andliti þó bert
sé, og litlu meira á útlimum en bol, og eru þó fötin langt-
um hlýrri á bolnum. Að nokkru leyti stafar þetta af van-
anum, en annars er það eðli heilbrigðs líkama, að hann
getur að miklum mun aukið brensluna og hitaframleiðsl-
una er hörundið mætir kulda, og haldist jafnheitur fyrir
því, aðeins þarf fæðan að vera að sama skapi meiri sem
kuldinn vex. En þessi dýrmæti hæfilegleiki að geta þol-
að bæði hita og kulda er mjög kominn undir æfingu eða
h e r ð i n g u. Mönnum, sem ætið ganga i mjög hlýum
iötum eða sitja í funheitum stofum, hættir til að sýkjast
af kvefi og fleirum ofkælingarkvillum ef þeir verða fyrir
kulda. Þeir verða kvellisjúkir og viðkvæmir fyrir öllu
ef út af ber, hafa týnt þeirri list niður að þola kuldann.
Til þess að komast hjá þessu er venjulega ráðlagt, að
hafa fötin hvorki mjög hlý né þétt, lofa loftinu að blása
hæfilega gegnum þau, láta þau hvorki falla þétt að hálsi
né úlnliðum, svo loftið geti vel leikið um líkamann. Fæð-
una verður þá að auka eftir þörfum. Slík föt geta verið
létt og liðug og þrengja hvergi að líkamanum eða blóð-
rásinni.
Þá er önnur aðalmótbáran sú, að ýms efni streymi
stöðugt út úr hörundinu, meira en ‘/s liter af vatni (sviti)
á degi hverjum, nokkuð af þvagefni og kolsýru, að hör-
undið sé mikilvæg viðbót við nýru og lungu, en hlý °£
þétt föt hindi'i þessa starfsemi. Yið þetta má bæta, að
nái svitinn ekki að gufa greiðlega upp, verða fötin rök
eða jafnvel blaut, og missa þ á s t ó r u m h 1 ý i n d 1 m
Þá er og hætt við ofkælingu er sezt er fyrir, eða farið m
yztu fötum, og blautu fötin þorna á manni. Að lokum er
viðbúið, að óloft og svitalykt setjist i fötin, eí þau eru
mjög loftþétt. Það þykir einkenna illa siðaða menn mörgu
framar, að þeim fylgir ætíð ódaunn af fúlum svita o. þvíl-