Iðunn : nýr flokkur - 01.07.1930, Blaðsíða 79

IDUNN
Kirkjan á fjallinu.
285
manni ýmsar hróplegar fjarviddir inn í dýptir mannlegra
bölva yfirleitt; og samúð með þeim sem veruleikabundn-
um einstaklingum fékk lesandinn sjaldan. I Kirkjunni
lætur Gunnar lífið hugleiða sjálft, barnið, móðurina,
ættina og fólkið á bænum og á næsta bæ, — hið upp-
runalega og eilífa fólk náttúrunnar, óupplýst, óveraldar-
vant, óleitið á hótfyndna speki og heldur ekki uppnæmt
fyrir aðkasti lífsins, en hyggið samkvæmt eðlisávísun,
þrungið ilmi fjallajurta og fjörugrasa. Persónurnar koma
manni ekki lengur fyrir sjónir sem bóklegar, uppdikt-
aðar og óverulegar heilavofur, sem eigi, hvað sem tautar,
að troða upp á okkur hinum heimspekilegu hrossleggj-
um höfundarins, heldur hrökkva þær ljóslifandi fram úr
penna skáldsins alveg eins og af sjálfu sér, án þess að
eiga nokkurt erindi við okkur annað en að vera til.
Og maður finnur, að þær hafa lifað árum saman inni í
honum sjálfum og bara ekki fengið tækifæri fyr til að
sleppa út. Maður heyrir hjörtu þeirra slá og tár þeirra
falla. Sú staðreynd, að þær eru að jafnaði stílfærðar
og stundum afskræmdar (karikeraðar), breytir ekkert
þeirri tilfinningu lesandans, að þær séu verulegar.
Það, sem sérstaklega einkennir þessar persónur í
samanburði við fyrri persónur Gunnars er, að þær eru
eins víðernis, — eindimensiónalar —, þ. e. a. s., allar á
dýptina. Þær eru sneyddar öllu sögulegu risi og allri
heimspakri útþenslu (breidd), heldur liggur styrkur þeirra
í réttri og sléttri mensku. Við kynningu þeirra hrýs
ekki lesandanum hugur við neinum sérstökum trega-
þrungnum stórmerkjum né endemum, heldur líkjast þær
þverskurði og gefa manni ferskar og frjósamar sýnir
inn í kjarna kynstofnsins. Begga gamla, Soffía, Stefán
Arnason, Ketilbjörn Hranason, Magnús Jónsson Bach-
mann og margar aðrar persónur standa lesandanum