Iðunn : nýr flokkur - 01.12.1929, Side 25

IÐUNN
Dularfull fyrirbrigði f fornritum vorum.
347
líma. Þeim var gefið það að sök, að þeir gengju þar
um híbyli manna í leyfisleysi og firðu menn lífi og
heilsu. Eftir að málsfærsJan hafði fram farið, voru hinir
látnu menn dæmdir hver eftir annan. Sá, sem fyrstur
varð fyrir dómnum, stóð upp og sagði: »Setit er nú
meðan sætt er«. Þá fór hann út. Sá næsti sagði: »Fara
skal nú, ok hygg ek at þó væri fyr sæmra«. Sá þriðji
sagði um leið og upp var staðið: »Verit er nú meðan
vært er«. Allir sögðu þeir eitthvað, meðan þeir fóru.
Þóroddur bóndi var síðast dæmdur og mælti um leið
og hann fór: »Fátt hygg ek hér friða, enda flýjum nú
allir«. Eftir þetta tókust af allir reimleikar, og Þuríði
húsfreyju, sem var lögzt í sóttinni, batnaði. Hún virðist
hafa verið eini maðurinn, sem sóttina tók og lifði hana
af. Hvað sem menn annars eiga að hugsa sér um þessa
kynja-frásögn alla — og fátt í henni er ótrúlegra en
sumar sannar reimleikasögur nútímans — þá er hún
afar merkilegur vottur um trú forfeðra vorra á lögin og
löghlýðnina. ]afnvel mönnum, sem farnir eru af þessum
heimi, finst óbærilegt að þverskallast við löglegum dómi,
eftir þeirra hugmyndum. Þó er auðséð, að allir fóru
þeir nauðugir.
Þá kem eg að hinni frásögninni, um Glám í Grettis-
sögu. Sú frásögn er gerð af svo mikilli afburða-snild,
og atvikin eru svo tröllsleg og örlagaþunginn svo geig-
vænlegur, að eg hygg, ef eg má ráða nokkuð af sjálfum
mér, að hún hafi tekið sterkari tökum á hugum ung-
menna hér á landi en flest annað í fornsögum vorum.
Sagan gerist á Þórhallsstöðum í Vatnsdal. Þangað kemur
sænskur þræll, Glámur, tekur þar við sauðageymslu og
verður fyrir lífláti af dularfullum ástæðum. Hann gengur
aftur, veldur ekki að eins þsim ókyrleikum á Þórhalls-
stöðum, að ekki er við vært, heldur drepur hann bæði