Iðunn : nýr flokkur - 01.12.1929, Page 89

IÐUNN
Nýjar bækur.
411
ungar«, en það er röng orðmynd). Bókin er hið undar-
legasta »sambland af frosti og funa«, af skáldlegum
leiftrum annars vegar og smekkleysum og flatneskju hins
vegar. Sem dæmi upp á smekkleysurnar má nefna það,
að höf. lætur sér þessi orð um munn fara (um Sigurð
Fáfnisbana); »Væri ég Sigurður Sigmundsson, svæfi ég
á grúfu« (í gröfinni), og talar um, að »samvizkan mundi
klípa karl« og hann »hljóða hátt á horfna sælufundi«.
Eru þessar og þvílíkar smekkleysur því leiðinlegri, sem
höf. sýnir á öðrum stöðum þó nokkur skáldleg tilþrif. —
Höf. vill lýsa Sigurði Fáfnisbana sem nokkurs konar
»Don ]uan« fornaldarinnar, og hefir hann auðvitað leyfi
til þess, — en tekst frekar illa. Andinn í kvæðunum er
eins og þau hefði ort munkur, sem telur alt »holdlegt«
vera synd, — en langar þó í syndina. Leiðinlegur sið-
ferðilegur prédikunartónn kemur víða fram í kvæðunum
og »formálunum« að þeim, t. d. þessi mikla »vizka«, að
»enn er í heiminum hreinlíf kona«. Ég ætla að hlífa les-
andanum við fleiri tilvitnunum. En höf. þarf að þroska
með,sér meiri smekkvísi og meiri skilning á mannlegu eðli.
»Alflirnar kvaka« eftir Jóhannes úr Kötlum er mjög
lík fyrri bók hans (»Bí bí og blaka«) að gæðum. Þó
eru meiri tilþrif í seinni bókinni. Þar er t. d. eitt kvæði,
sem er ágætt að »stemningu« og krafti, kvæðið »Efsegði
eg þér alt«. Ekkert annað kvæði í bókinni jafnast á við
þetta; þó að ýms þeirra séu lagleg, og sum enda falleg,
er þar ekki mikið um skáldlegar sýnir, en yfirleitt eru
kvæðin smekkleg og snotur. Höf. yrkir mikið undir ýms-
um rímnabragháttum og er yfirleitt nokkur bragsnillingur;
en það er ekki nóg. Meira þarf til, ef vel á að vera, og
lesandinrt þarf að sannfærast um einlægni og innileik höf-
undarins; það nægir ekki, að höf. hafi þetta hvorttveggja til
að bera, ef við sannfærumst ekki af orðum hans.
»Kveðlingar« Guðmundar Friðjónssonar standa heldur
að baki fyrri bókum hans. Þó leynir sér ekki skáldlegur
máttur höf., og orðsnilld hans er söm við sig. Guðmundur
er »sveitamaðurinn« í íslenzkum bókmenntum, með aftur-
haldssemi hans og þröngsýni á suma hluti, en með mátt
orðanna, skarplegrar athugunar og skáldlegrar snilldar,