Kirkjuritið - 01.09.1949, Blaðsíða 86

244
KIRKJURITIÐ
menningin verði að reyna að bjarga trú og kirkju, sem hjálpi
sér lítið sjálfar nú sem stendur. Lengi var það kristin trú og
kirkja, sem var bjargvættur sú, sem fremur lappaði upp á
menninguna. Er það vissulega íhugunarefni, ef kirkjan er nú
orðin rekald, sem „menningin" þarf að bjarga, eins og hinn
lærði maður ímyndar sér.
Bezt er að kannast hreinskilnislega við það, að svo óhöndu-
lega er hægt með þessi mál að fara, svo langt getur presta-
stéttin dregizt aftur úr í þekkingu, sannleiksást og almennri
dómgreind, að kirkjan verði eins og nátttröll og viðundur
aftan úr öldum í augum skynsamra og hugsandi manna. Þetta
getur samt naumast átt sér stað, nema kirkjunnar menn hætti
að hugsa. Og því miður bryddir einmitt mjög á því í þeirri
guðfræði, sem nú hefir um hríð verið efst á baugi úti í lönd-
um og samkvæmt lögum tízkunnar og eftirhermunnar hefir
reynt að ná táfestu hér á landi. Þykist hver guðfræðingur
nú mestur, sem lengst getur gengið á svig við skynsamlega
hugsun og getur gert sig að mestum vesaling fyrir Guði.
Hafa sumir tízkuguðfræðingar bókstaflega verið á þönum við
að setja saman sem mestar fjarstæður handa gleypigjömum
lærisveinum sínum. Þykir kenningin að jafnaði því merkilegri
sem hún er óskynsamlegri. Yfir slíkri guðfræði getur manni
oft dottið í hug stefið úr Davíðssálmum: Hann, sem situr á
himni, hlær. Drottinn gerir gys að þeim.
Sem betur fer hafa íslendingar til þessa ekki smitazt veru-
lega af þessari hnignunaröldu í guðfræði.
Ég kann sannast að segja betur við skynsam-
Heiðindómur legan heiðindóm, en lélega guðfræði. Dr. Bjöm
dr. Björns. Sigfússon tilheyrir sennilega heiðingjunum,
en honum fylgir hreint og bjart veður og segir
hann margt hressilegt og viturlegt, þó annað orki tvímælis.
Ekki trúir þessi höfundur því, að sannleikurinn stökkvi á
menn fyrirhafnarlaust einhvers staðar utan úr himinblámanum,
heldur vill hann að menn drýgi til hans dáðir nokkrar. Mér
ber að kjósa hálfvelgjulaust, segir hann, og kýs hann sér þá
lífsskoðun, sem birtist í vísu Jónasar Hallgrímssonar:
„Hvað er langlífi? Lífsnautnin frjóva,
alefling andans og athöfn þörf.“