Eimreiðin - 01.07.1955, Page 135

eimreiðin
RITSJÁ
279
í fyrsta kaflanum er gerð grein
yrir uppruna Væringja og ýmsra
eita í sambandi við þá, í Rússlandi,
SOrn talin eru af norrænum uppruna.
um þau heiti sum eru ýmsar
ynngar uppi og sumar ærið ósam-
“Ijóða.
í öðrum kafla er lýst Miklagarði,
°nstantinopel, sem Tyrkir hafa nú
s ýrt upp 0g nefnt Istambúl. En sjálf-
^r gerði höfundurinn sér ferð til
^ 'EÍagarðs til þess að kynnast sem
ezt innum fornu væringjaslóðum af
eigm sjón og reynd. Þá er í þriðja
a la Iýst hinum gríska her og flota
stórveldistímunum, er Væringjar
'0ru hluti þessa hers.
^jórði kafli er greinargerð um rúss-
neskar og norrænar hersveitir í Suð-
^r Rússlandi og Miklagarði fyrst á
iðöldum. 1 „Annaler for Nordisk
. cRyndighed“ frá 1847 er grein eft-
r rússneskan fræðimann, O. J. Sin-
sEi, um mikilvægi islenzkra forn-
agna fyrir sögu Rússlands, og held-
Ur höfundurinn því fram í greininni,
saSa Rússlands hefjist á Norður-
°ndum og Eystrasalti á 7. öld e. Kr.
8 að Eymundar saga eða Þáttur Ey-
^'Undar og Ölafs konungs (Forn-
^annasögur 5. bd., bls. 267—98, lat-
utgáfa Sveinbjamar Egilssonar),
aniin eftir munnlegri frásögn sjö Is-
Ujn, mSa, sem sjálfir voru þátttakend-
1 rekum Væringja austur í Rúss-
^ 1 í byrjun 11. aldar, sé mikilvæg-
1 heimild um frumsögu Rússa en
Ur Rússa-annáll Nestors munks í
fi*nu8örðum (um 1056—1115), Sig-
Blöndal minnist að vísu ekki á
sin^íl ^eSSa na Eyvindarsögu í bók
l’ en færir hinsvegar mjög í efa
v®mni sagnaritunar Nestors
le S’ *e^ur hann í ýmsu óáreiðan-
8an, svo sem um ártöl og fleira.
Kemur nú að fimmta kafla bókar-
innar, um Harald Sigurðsson, síðar
konung í Noregi, og Væringjalið
hans. Haraldur er frægastur allra
Væringja, eins og Snorri lýsir hon-
um í Heimskringlu, og er kafli þessi
að sjálfsögðu byggður á þeim lýsing-
um, þótt höfundur leiti jafnframt í
aðrar heimildir, bæði grískar, rúss-
neskar og víðar að komnar. Um sann-
gildi Haralds sögu Sigurðssonar, að
því er snertir dvöl hans í Miklagarði,
herferðir til Sikileyjar og víðar, ber
þeim að mestu saman, höfundi Vær-
ingjasögu og útgefanda Heims-
kringlu, Bjarna Aðalbjamarsyni, í
formála hans að 28. bindi Fornrita-
útgáfunnar. Em t. d. báðir nokkurn-
veginn jafnsannfærðir um, að Har-
aldur hafi gegnt herþjónustu í Serk-
landi, Jórsölum, Suður-Italíu og Sik-
iley, þótt rök — og heimildir —- séu
ekki ætíð þau sömu hjá báðum. Er
þess þá einnig að minnast, að útgáfa
Bjarna Aðalbjarnarsonar af Haralds
sögu kemur ekki út fyrr en ári eftir
lát Sigfúsar, sem því hefur ekki haft
tök á að kynnast formála hans. Eru
orðskýringar þeirra einnig stundum
ólikar, svo sem skýringin á því, hvað
orðið pólútasvarf þýði. En um það
ritar Sigfús langt mál í kaflanum og
af lærdómi miklum. Telur hann orð-
ið rússneskt að uppruna.
Þrír næstu kaflamir, sá sjötti til
áttundi, em um Væringja á tímabil-
inu 1042 til 1453. Niundi kafli fjall-
ar um keisarana og hirðina í Mikla-
garði á Væringjatimabilinu, sá tí-
undi um einstaka norræna Væringja
og Grikklandsfara, og í ellefta kafl-
anum er greint frá rúnaristum um
Væringja, sem fundizt hafa og varð-
veittar em í söfnum, kirkjum og
fleiri stöðum víðsvegar, einkum á