Eimreiðin - 01.05.1967, Síða 84

172
EIMREIÐIN
Ekki þarf að fara í neinar grafgötur um að hvortveggja er sprottið úr
sama jarðvegi og ekki er það jarðvegur mannkærleikans. Og fleira mætti
telja eftir að farið var að hverfa frá þeim dygðum, sem eitt sinn voru
taldar lífsnauðsyn hverri þjóð, sem veit sitt hlutverk, en eitt sinn var
kveðið:
Hver þjóð, sem veit sitt lilutverk
er lielgast afl um heim.
Og nú hverfum við sem snöggvast aftur að því, sem ég vék að í upp-
hafi, myndinni, sem ég sá í kvikmyndahúsinu við Strikið, en það var
hún, sem liafði þau áhrif á mig, að hugurinn leitaði á slóðir gamalla
minninga.
Sagan í myndinni er í stuttu máli á þessa leið:
Iðnaðarmaður í Kaupmannahöfn, heiðarlegur og vandaður maður,
liefir komist í góð efni og getur veitt sér og sínum allt, sem þorra
manna nú á dögum er keppikefli. Dóttir hans og konu hans, er að verða
stúdent og miklar vonir bundnar við framtíð liennar. Ungur maður,
sem varpað hefur af sér viðjum allra dygða, kemur inn í líf hennar,
og fyrr en varir er hún komin í hóp ungs fólks, sem lítur svipuðum
eða sömu augum og hann á lífið, ber ekki virðingu fyrir neinu og
telur sér allt leyfilegt. Hann kemur óboðinn gestur á heimili hennar,
skömmu eftir að þau eru farin að vera saman, kemur þar þegar foreldrar
hennar hafa efnt til fagnaðar með henni og boðið til námsfélögum,
en tilefnið, að marki var náð á námsferlinum.
I myndinni er hinn ungi maður sá, sem boðar hið nýja lífsviðhorf
virðingarleysisins og hömluleysisins, lítur á sig sem Messias, Frelsara —
hins nýja tíma, og kallar sig enda svo. í þessu hófi boðar hann hina
nýju stefnu, þegar setið er undir borðum. Vín glóir á skálum og postu-
línsfötin eru hlaðin krásum. Húsráðendur eru í ekki ósvipaðri aðstöðu
og óðalsbóndinn forðum, finna að vá er í lofti — og meira en það, hún
er komin inn til þeirra og eitrar andrúmsloftið, en það er ekki tekinn
neinn postulínsdiskur og sleiktur, né fluttur neinn reiðilestur, enda
væri það hálfri öld of seint. Viðbrögð húsbóndans einkennast af hátt-
vísi nútímamannsins, hann aðhefst ekkert, veit heldur ekki hvað gera
skal, veitir ekkert viðnám, lyppast niður.
í þeim hópi, sem stúlkan er komin í, eru frjálsar ástir í hávegum
hafðar á samverustundum, hvort sem fleiri eða færri eru saman, og
til þess að kóróna allt saman, hefur hinn nýi Frelsari tekið mynda-
vélina í nokun til kvikmyndatöku af öllu, sem fram fer.
Það sem gerðist í hófinu verður heimilisföðumum mikið umhugsunar-
efni, er hann sér hve náin tengslin eru orðin milli dóttur hans og
piltsins. Honum getur ekki dottið annað vænlegra í hug til bjargar