Tímarit lögfræðinga


Tímarit lögfræðinga - 01.11.2000, Qupperneq 32

Tímarit lögfræðinga - 01.11.2000, Qupperneq 32
Þrátt fyrir framangreint hefur dómari ákveðið svigrúm til að haga rökfærsl- um samkvæmt eigin verklagi enda er ekki alltaf við einhlítar viðmiðanir að styðjast í þessum efnum. Það er m.a. vegna þess að góðan rökstuðning má út- færa á ýmsan máta.60 2.4 Rök, rökfræði og rökstuðningur Þær kröfur eru gerðar í lögum að dómari beiti röksemdum við dómasamn- ingu og að hann styðji niðurstöður sínar rökum. Við ákvörðun á innihaldi lagareglnanna um rökstuðning dómara þarf því að skilgreina hvað felist í þess- um hugtökum. Þau geta hins vegar verið vandskýrð í því samhengi sem hér um ræðir. Ymsar aðferðir og skilgreiningar rökfræðinnar hafa þýðingu þegar beitt er rökfærslu í dómsúrlausnum. Gagnlegt getur t.d. verið að greina hvað einkennir góðan rökstuðning og hver munurinn er á réttri rökfærslu og rangri. Lagaregl- urnar, sem hér um ræðir, ná þó til fleiri atriða en þeirra sem rökfræði fæst við. Rökfræðin veitir því ekki svör við öllum spurningum í þessu sambandi. Þegar sagt er að niðurstaða eigi að vera rökstudd er átt við að færa þurfi rök fyrir niðurstöðunni. Það þýðir fyrst og fremst að röksemdimar eiga að koma fram í úrlausninni þannig að af henni sjáist hver rök hafi leitt til niðurstöð- unnar.61 Röksemdirnar eiga því að sýna hvers vegna komist er að tiltekinni niðurstöðu, þ.e. hverjar ástæður eru fyrir því að sú niðurstaða var fengin. Rökfærsla felst í því að telja upp eða benda á ýmis atriði eða staðhæfingar, sem taldar eru sannar eða líklegar, og sýna fram á, að þessar staðhæfingar renni stoðum undir það, sem rökstyðja á, þ.e. geri það sennilegt eða öruggt. I rökfærslu er það, sem rökstutt er, kallað niðurstaða, og þær staðhæfingar, sem notaðar eru til þess að rökstyðja það. eru kallaðar forsendur þessarar niðurstöðu og rökfærslu.62 Af þessu sést að beita þarf rökfærslu þegar niðurstaða á að vera rökstudd. Rökstuðningur þarf að vera rétt upp byggður. Þannig þurfa forsendur álykt- ana að koma fram og rökleiðslan þarf að sýna hver tengslin eru ntilli forsendna, ályktana og niðurstöðu. Um það segir m.a. í Rökfræði og gagnrýn hugsun eftir Erlend Jónsson að rökfærslur felist alltaf í tengslum einna eða fleiri setninga, forsendna og niðurstöðu, þar sem forsendurnar styðji niðurstöðuna. Til þess að um sé að ræða rök eða rökfærslu verði að vera ályktað, ein fullyrðing sé dregin 60 Sjá t.d. Bernhard Goniard: Civilprocessen, bls. 487, þar sem þetta kemur fram. Þetta sést einnig af dómum. 61 „Orðið rök merkir upphaflega upphaf, uppruna eða orsök einhvers (sbr. sögnina rekja (til einhvers)). Síðar fær það einnig merkinguna ástæða eða það sem sýnir eitthvað eða rennir stoðum undir það“. Erlendur Jónsson: Rökfræði og gagnrýn hugsun, bls. 39. 62 Erlendur Jónsson: Vísindaheimspeki, bls. 47. 198
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100

x

Tímarit lögfræðinga

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit lögfræðinga
https://timarit.is/publication/586

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.