Tímarit lögfræðinga


Tímarit lögfræðinga - 01.11.2000, Síða 47

Tímarit lögfræðinga - 01.11.2000, Síða 47
úr hverju var leyst. Þannig verður unnt að uppfylla regluna um að allir séu jafnir fyrir lögunum og að sambærileg mál fái sömu úrlausn. tírlausnin á að sýna hvernig lög hafi leitt til niðurstöðunnar og að samræmis hafi verið gætt þannig að allir séu jafnir í lagalegu tilliti. 3.5 Skynsamleg rök tírlausnir dómstóla vekja stundum spurningar um hvort rökfærsla í dómi skeri úr um það hver rök verði talin skynsamleg. Þegar dómur er fallinn í saka- máli liggja a.m.k. fyrir þau rök sem hafa að mati dómsins verið talin skyn- samleg í því tilviki. Þá er spuming hvort þau verða talin skynsamleg almennt séð? I því sambandi verður að hafa í huga að rök eru þess eðlis að um þau má deila. Olrkt mat getur verið á því hvað séu skynsamleg rök. Á hinn bóginn má segja að því traustari sem röksemdir eru í dómsniðurstöðu þeim mun síður vekja þær spumingar um réttmæti eða skynsemi. Samanburður á rökstuðningi, sem kemur fram í dómum, annars vegar hjá meirihluta dómenda og hins vegar í sératkvæði, gefur til kynna ólíkt mat dóm- ara á því hvenær fram hafi komið sönnun sem ekki verði vefengd með skyn- samlegum rökum. í rökfærslu meirihluta dómara em t.d. dregnar aðrar ályktanir en gert er af minnihlutanum eða meirihlutinn setur atvik og aðrar aðstæður í annað samhengi eða telur að atvik hafi aðra þýðingu en minnihlutinn telur. Það sem meirihlutinn telur skipta mestu máli telur minnihlutinn e.t.v. aukaatriði eða öfugt. Mat á því hvað skiptir máli getur verið ólíkt og dæmi eru um að ólík atriði eru talin þýðingarlaus fyrir matið. Sönnunannatið og rökstuðningur dóm- ara fyrir niðurstöðu á því endurspeglar einnig að um val á röksemdum hefur verið að ræða. Tveir dómar Hæstaréttar em athyglisverðir með tilliti til þess sem hér hefur verið sagt. í máli nr. 264/1999 sem dæmt var í Hæstarétti 16. júlí 1999 var ákært fyrir innflutning á fíkniefnum í ágóðaskyni, sem ákærða hafi verið ljóst að hafi að verulegu leyti verið ætluð til sölu hér á landi, en efnin fundust í tösku ákærða við komu hans til landsins frá Spáni. Ákærði neitaði að hafa vitað um fíkniefnin í tösk- unni. Hann var sýknaður í héraðsdómi en dómurinn mat það svo að leggja yrði fram- burð ákærða um málsatvik í meginatriðum til gmndvallar í málinu. Þótti vera svo mikill vafi á því að ákærða hafi verið kunnugt um að fíkniefnin voru í tösku hans við komuna til landsins að sýkna bæri hann af kröfu ákæruvaldsins um refsingu. í röksemdum meirihluta dómenda Hæstaréttar segir að atvik málsins séu að ýmsu leyti sérstæð, „en einkum vegna þess, að leitin í farangri ákærða fór fram í beinu tilefni af vísbendingu frá þeim manni, sem mesta aðstoð veitti honum við að komast til landsins“. Eru tiltekin atriði um það samkvæmt framburði þessa aðstoðarmanns rakin í dóminum. Þá segir þar að þrír héraðsdómarar hafi m.a. álitið að sú frásögn sama vitnis að ákærði hafi sagt vitninu frá því „að hann ætlaði að flytja fíkniefni til landsins og að það haft séð hann koma þeim fyrir í tösku sinni, sé ekki trúverðug“. Réttilega segi í héraðsdómi að meta verði framburð vitnisins „í ljósi þeirra hags- muna, sem hann taldi sig sjálfur eiga að gæta. Skilja verður dóminn svo, að mat á 213
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100

x

Tímarit lögfræðinga

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit lögfræðinga
https://timarit.is/publication/586

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.