Tímarit lögfræðinga - 01.11.2000, Page 50

hafi verið trúverðugur. Töldu dómaramir því ekki rök til annars en að staðfesta sak-
fellingu héraðsdóms og niðurstöðu hans með vísan til forsendna hans að öðru leyti.
Af því sem hér hefur verið rakið má sjá að erfitt getur verið að ákveða þegar
rökstyðja þarf niðurstöðu um sönnun í sakamáli hver rök verði talin skynsam-
leg. Það sem meirihluti dómsins telur skynsamlegt fær ekki hljómgrunn hjá
minnihlutanum. Röksemdir sem koma fram í báðum úrlausnum eru auk þess
áhugaverðar af ýmsum öðrum ástæðum.
I fyrra málinu taldi meirihluti Hæstaréttar, eins og héraðsdómur, að svo
mikill vafi léki á því að ákærði hafi vitað af fíkniefnunum í farangri sínum að
sýkna yrði hann af sakargiftum en rökin fyrir því voru þau að ekki væri unnt
„að útiloka með öruggri vissu, að ... einhver ... hafi komið efnunum fyrir í far-
anginum án vitundar ákærða“ eins og segir í dóminum. Virðist mest lagt upp úr
því að leit í farangri ákærða fór fram í tilefni af vísbendingu, sem tiltekið vitni
hafði veitt lögreglu, svo og að framburður vitnisins um að ákærði hefði sagt því
að hann ætlaði að flytja fíkniefni til landsins og að vitnið hefði séð ákærða
koma þeim fyrir í tösku sinni var ekki talinn trúverðugur af héraðsdómurum en
að mati meirihluta dómenda Hæstaréttar nægðu önnur gögn ekki til að hnekkja
því mati.
Rök minnihluta réttarins eru sett fram á annan hátt. Þar er litið til fleiri atriða
en gert er í rökstuðningi meirihlutans. Aðstæður og atvik eru metin og ályktanir
dregnar af því sem dómendur töldu skipta máli fyrir sönnunarmatið.84 Þannig
er lagt mat á tiltekin atriði í þeim tilgangi að skera úr um það hvort frásögn
ákærða um að fíkniefnunum hafi verið komið fyrir í töskunni án vitundar hans
væri studd haldbærum rökum. Astæður ákærða fyrir því að neita að skýra frá
tilteknum atriðum töldu dómendur haldhtlar í ljósi þeirra alvarlegu viðurlaga
sem eru við því að flytja fíkniefni til landsins. Akærði hafði enn fremur verið
óstöðugur í skýrslum um ákveðin atriði sem skiptu máli. Frásögn hans um
greiðslukort var óstöðug og hvorki fullnægjandi né trúverðug og skýringar á því
hvernig hann hugðist nota kortið þóttu fjarstæðukenndar.
Rökfærsluna í sératkvæðinu verður að telja sannfærandi. Hún virðist auk
þess vera meira í samræmi við það sem hér hefur áður komið fram en rökfærsla
meirihlutans. I lið 2.2.b að framan segir að ástæður vafa um sök þurfi að vera
sannfærandi eða að minnsta kosti þannig að vafinn styðjist við haldbær rök sem
unnt sé að taka mark á. Þá kemur þar fram, og er vísað til heimilda í því sam-
bandi, að þegar staðhæfingar ákærða séu ótrúverðugar og eigi sér engan stuðn-
ing í málsgögnum hafi ekki komið fram raunverulegur vafi um sök hans. Neiti
hann við þær aðstæður að veita upplýsingar geti það styrkt röksemdir fyrir
þeirri niðurstöðu að lögfull sönnun hafi komið fram um að hann hafi framið
brotið. í rökstuðningi meirihluta réttarins kemur ekki fram hvers vegna atvikin,
84 Áður hefur verið bent á að heildarmat sé nauðsynlegt. Sjá í þessu sambandi neðanmálsgreinar
48 og 49.
216