Tímarit lögfræðinga


Tímarit lögfræðinga - 01.11.2000, Síða 62

Tímarit lögfræðinga - 01.11.2000, Síða 62
um 80% mengunar sjávar og er því án efa veigamesta uppsprettan.5 Mengun frá landi stafar frá athöfnum mannsins meðfram ströndum, sem og lengra inni í landi, og berst að mestu til sjávar með straumvötnum. Þessar athafnir hafa mest áhrif á lífríki sjávar við strendur landsins en mengun, sem reynst getur hættuleg heilsu manna og lífríkinu, berst einnig langar leiðir í vatnsfarvegi, hafstraum- um og í andrúmsloftinu. Meginþorri mannkyns býr meðfram ströndum og byggð virðist sífellt þéttast á þeim svæðum. Heilbrigði og stundum afkoma slíkra byggðarlaga er háð heilbrigðu lífríki hafsins meðfram ströndum. Helstu uppsprettur mengunar sem berast frá landi og skaða lífríki sjávar eru eftirfarandi:6 1. Skólp getur bæði komið frá íbúðarbyggð sem iðnaði. í skólpi frá íbúðar- byggð er að finna ýmis mengandi efni og efnasambönd; lífræn efni, nær- ingarefni og gerla, en í frárennsli frá iðnaði er einnig að finna önnur efni, svo sem olíuefni, þungmálma og þrávirk efni. 2. Þrávirk lífræn efni eyðast seint í umhverfinu. Efnin safnast fyrir í lífverum vegna mikillar leysni í fitu og lítils útskilnaðar og margfaldast styrkur margra þeirra því ofar sem lífverurnar eru í fæðukeðjunni. Helstu uppsprettur þrá- virkra lífrænna efna á landi eru ýmis konar iðnaður, landbúnaður og sorp- brennsla7 en leiðir þeirra til sjávar liggja með loftstraumum, ám og fráveitum. Margt bendir til þess að loftstraumar séu helstu flutningsleiðir margra þessara efna vegna þess að þau finnast í töluverðu magni langt frá þekktum upp- sprettum. Sýnt hefur verið fram á að mörg þessara efna geta haft mjög skað- leg áhrif á menn og aðrar lífverur. Þau geta orsakað breytingar á æxlunar- færum lífvera og áhrif geta einnig komið fram í næstu kynslóð á eftir þeirri sem kemst í snertingu við efnin. Sum þeirra eru krabbameinsvaldandi og meðal klórkolefnissambanda eru allra eitruðustu efni sem þekkjast. 3. Geislavirk efni er að finna í umhverfinu bæði vegna athafna mannsins og sem hluta af náttúrunni. Uppruni geislavirkra efna af mannavöldum í um- hverfinu eru að langmestu leyti vegna einhvers konar notkunar á kjarnorku. Helstu uppsprettur eru tilraunir með kjarnorkuvopn í andrúmsloftinu, kjarn- orkuiðnaður (einkum frá endurvinnslustöðvum) og kjarnorkuslys. 4. Þungmálmar eru frumefni sem öll er að finna í einhverjum náttúrulegum 5 Brubaker, Douglas: Marine Pollution and International Law - principles and practice. London 1993, bls. 33. Hér eftir vísað til sem „Brubaker". 6 Samantekt þessi á tegundum og uppruna mengunar í landi er aðallega byggð á upplýsingum sem er að finna á heimasíðu Hollustuvemdar ríkisins, www.hollver.is, og er hluti af tillögu Hollustu- verndar ríkisins að drögum að Framkvæmdaáætlun Islands gegn mengun sjávar frá landstöðvum, sem nánar er fjallað um í kafla 5. 7 Sem dæmi um hvers konar efni þetta em má nefna plastefni, leysiefni, aukaefni frá meðhöndlun vatns með klóri og bleikingu pappírs og skordýra- og illgresiseitur. Náttúruleg ferli, eins og sinu- og skógarbruni, eru einnig uppsprettur slíkra efna og í örlitlum mæli starfsemi plantna á landi og þörunga í sjó. 228
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100

x

Tímarit lögfræðinga

Slag av riti:
Flokkur:
Gegnir:
ISSN:
0493-2714
Mál:
Árgangir:
74
Útgávur:
261
Registered Articles:
Útgivið:
1951-2010
Tøk inntil:
2024
Birtingartöf í 15 ár. Hjá Lögfræðingafélagi Íslands er hægt að kaupa stök hefti, sjá https://logfraedingafelag.is/timarit/ eða áskrift að rafrænni útgáfu tímaritsins, sjá https://logfraedingafelag.is/um-li/timarit-loegfraedinga/
Útgávustøð:
Útgevari:
Lögfræðingafélag Íslands (1951-í løtuni)
Keyword:
Lýsing:
Lögfræði.

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit lögfræðinga
https://timarit.is/publication/586

Link til dette eksemplar: 3. Tölublað (01.11.2000)
https://timarit.is/issue/313963

Link til denne side: 228
https://timarit.is/page/4905531

Link til denne artikel: Mengun sjávar frá landi.
https://timarit.is/gegnir/991004093119706886

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.

3. Tölublað (01.11.2000)

Gongd: