Dvöl - 01.03.1937, Page 6

68
D V Ö L
ur, en snauður að þekkingu á
heiminum, eins og hann er í raun
og veru... .
Eins og gefur að skilja, sagði
hann mér ekki frá þessu í réttri
röð. Það kom allt í molum, sem
ég skeytti svo síðar saman í hug-
anum. Meðan hann talaði, horfði
ég alltaf á hið einkennilega and-
lit hans og reyndi að finna orð
eða setningu, sem lýsti því, en
ég gat það ekki. „Hörkulegur
nautnasvipur" var næst því rétta,
en ég fann, að það náði ekki
heldur nákvæmlega því, sem ég
vildi segja. . . . En Downey var
farinn að tala á ný með hinni
óhreinu og dálítið hikandi rödd
sinnh:
„Þegar ég kom heim aftur,
þá fann ég, að það hafði orðið
heimsendir og að ég hafði slopp-
ið lifandi fyrir einhverja tilvilj-
un“, sagði hann. „Ég var sífellt
að hugsa um það, að allan tím-
ann. . . . Einu sinni var ég að
hugsa um, hvað væri illt og hvað
væri gott, en nú visái ég, að þessi
hugtök voru orðin tóm, án merk-
ingar, en fengu merkingu sína
frá öðrum orðum, álíka merk-
ingarlausum og álíka undirorpn-
um breytingunni. Ég var einn og
yfirgefinn í ókunnum heimi, sem
fyllti mig skelfingu. . . .“
Þegar Downey sagði mér þetta
allt, gat ég gert mér í hugar-
lund, hve mjög hann hefði reynt
að jafna sig aftur. Hann hafði
vonað, þegar hann losnaíSi úr
herþjónustunni, að afturhvarfið
til eðlilegs lífs myndi greiða úr
vandræðum hans, en hann komst
brátt að raun um, að slíks var
enginn kostur. Nú átti hann ekki
lengur neitt sameiginlegt með
konunni sinni; hinn næmi gagn-
kvæmi skilningur þeirra varhorf-
inn. Hann lagði beinlínis hatur á
hana, vegna þess að hann áleit
hana eiga svo auðvelt með að
gera greinarmun á réttu og
röngu og vegna þess, að hún var
sí og æ að tala um trúmál. Að
lokum gat hann ekki séð börnin
heldur. Ó'viðráðanlegt' eirðarleysi
kom yfir hann.
Kvöld nokkurt fékk konan
hann til þess að koma með sér
í kirkju. Það var í fyrsta skipti,
sem hann kom í kirkju, síðan
hann fór í stríðið. Honum dauð-
leiddist, þar sem hann sat í stóln-
um og hann gat ekki trúað því,
að nokkur maður væri jafn-óað-
laðandi og jafn-heimskur og
presturinn virtist vera. Svo stóð
hann upp, gekk út úr kirkjunni
og fór heim. Þegar konan hans
kom, hálfri stundu síðar, óð hann
fram og aftur um dagstofuna
með reidda öxi og kurlaði með
henni húsgögnin hvert af öðru.
Þetta sama kvöld fór Downey
til vinar síns, sem var lögfræð-
ingur, ánafnaði konu sinni og
börnum allt, sem hann átti, og
hvarf burt úr borginni. . . .
Þegar Downey sagði mér sögu
sína, kom hún öll á ringulreið,