Dvöl - 01.03.1937, Blaðsíða 16

78
D V Ö L
refsinga, útlegðardóma, áþján-
ar og fáfræði. Og þó skeður það
merkilega, að þetta tímabil misk-
unnarlausrar harðstjórnar og ó-
frjálsræðis, verður gullöld rúss-
neskra bókmennta. Þá lifðu og
hugsuðu snillingar eins og Pusj-
kin, Lermontoff, Gogol og Do-
stojewski. En Nikulás fyrsti bar
Iítið skyn á bókmenntalega snilli
og andleg verðmæti. Miskunnar-
laust sveiflaði hann refsivendin-
um yfir andans mönnum lands
síns. Þeir voru þjóðhættulegir
æsingamenn, afvegaleiðendur
æskunnar. í viðskiptum við þá
sveifst hann einskis. Bókmennta-
tímaritin voru gerð upptæk, blóð-
in kefluð eins og nú gerist í Mið-
Evrópu, og allar bækur háðar
hinni ströngustu ritskoðun. Fjöldi
menntamanna, sem komizt hafði
til útlanda, kveið fyrir því eins
og dauða sínum að koma aftur
til Rússlands.
Þegar bolsar opnuðu skjala-
söf'n keisarans og gögn hinnar
keisaralegu leynilögreglu, kom
margt í ljós um Pusjkin, sem
enginn hafði áður vitað, bæði of-
sóknir þær, sem hann átti við að
búa æfilangt og ýmislegt viðkom-
andi örlögum hans ög æfilokum.
Síðan hafa verið skrifaðar um
hann bækur á öllum menningar-
málum veraldarinnar. Og nú, eft-
ir 100 ár frá því að hann andað-
ist, er dómurinn um hann sá,
ekki einungis dómur hans eigin
þjóðar, heldur og alls hins
menntaða heims, að hann sé
glæsilegasti maðurinn, sem vaxið
hefir upp í skáldskap Rússlands,
að öllum öðrum ólöstuðum, og í
fullri viðurkenningu þess að hin
rússneska skáldfylking geti á öll-
um sviðum haldið til jafns við
snillinga annara þjóða.
Alexander Pusjkin fæddist í
Moskva 6. júní 1799. Ættin var
gömul aðalsætt, sem hvað eftir
annað hafði látið mál Rússlands
mjög til sín taka. Á þinginu
1613, sem gerði fyrsta Roman-
offinn að keisara, áttu sjö herrar
af Pusjkin-ættinni sæti. 1698 var
einn Pusikin-inn tekinnaf lífifyr-
ir þátttöku í samsæri gegn Pétri
mikla. Ættin var mjög mál-
hneigð og föðurbróðir Al. Pusj-
kins var allþekkt skáld af sömu
gerð og steypu og Benedikt
Gröndal eldri.
En í móðurætt var Pusjkin
kominn af abyssinskri konungs-
ætt. Hafði forföður hans.Ibrahim
Hannibal, verið rænt og seldur
mansali, en að síðustu gaf Tol-
stoy greifi Pétri mikla piltinn.
Hann var I jóngáfaður, var settur
til mennta, lagði stund á hernað-
arfræði og dó sem virtur hers-
höfðing? á stiórnarárum Katar-
ínu II. Hélt ættin virðingu sinni
um langan aldur.
Alexander Pusikin ólst unp í
Moskva. Allir kennarar hans
v'oru franskir. og annað tungu-
rtiál en franska hevrðist ekki á
hejmili hans. Af barnfóstru sinpi