Dvöl - 01.03.1937, Qupperneq 61

D V Ö L
123
A víð og dreif
Rödd hrópandans.
Þeir, sem nokkuð þekkja til
menntaskólanáms, eins og því
nú er hagað og hefir lengi verið,
vita, að það er með þeim ódæm-
um, sem alls ekki ættu að við-
gangast lengur. Nokkur hreyíing
er nú vöknuð á Norðurlöndum
til úrbóta og hafa frjálslyndir
skólamenn vakið hana. Fyrir
nokkrum mánuðum lagði ungur
norskur stúdent, Andreas Erik-
sen, aðeins 22 ára, ríflegan skerf
til þessara mála: Hann gaf út
skáldsögu um menntaskólana frá
sjónarmiði nemandans — ekki
einungis hans sjálfs heldur og
ffestra — ef ekki allra, sem ryðja
sér veg um þyrnibrautina til
stúdentsþrófs. Bókin heitir: „Efter-
pá gikk vi hjem“, og hefir hlotið
miklu meira lof almennt fundan
skildir íhaldssamir menntaskóla-
kennarar), en venja er til um
byrjendaverk. —• Það er gefið
í skyn, að hér sé jafnvel fram
komið efni í nýjan Björnson,
Ibsen eða Hamson — nýtt slór-
menni í norskum bókmenntum!
Eldhúsróman!
Allir vita, hvað átt er við, þeg-
ar talað er um eldhúsrómana —
en hitt er ekki alveg áreiðanlegt,
hvernig nafnið er tilkomið. E. t.
v. lesa eldabuskurnar jafnaðar-
legast þá tegund bókmennta —
auk margra annara, auðvitað!
En hvað um það! í fyrrahaust
kom út á sænsku reglulegur
„eldhúsróman“. þ. e. a. s. eftir
eldabusku. Þessi efnilega elda-
buska heitir Sally Salminen, er
frá Álandi (eyjaklasa í Eystra-
salti), en matseldaði fyrir mil-
jónamæring í Bandaríkjunum,
þegar hún skrifaði söguna „Ivat-
rina“, sem hér um ræðir og fékk
fyrstu verðlaun í skáldsagna-verð-
launakeppni, sem sænskt félag,
(Wahlstöm & Widstrand) efndi til.
— Aðalsöguhetjan, Katrina, er
fátæk sjómannskona á Álandi,
sem berst við ömurlög örlög,
fátæktarbasl og ómegð og sýnir
frábæran dugnað, sem yíirstígur
örðugleikana — alveg eins og
vera ber í góðri sögu! Það er
óhætt að mæla með þessari bók
við allar eldabuskur og annað
gott fólk.
Eins dauði er annars líf.
Árið 1918 var Japönum feng-
inn til bráðabirgðarumsjár eyja-
klasi nokkur í Suður-Kyrrahafi,
sem nefnist einu nafni Micro-
nesia, og sem þýða mætti „Smá-
lönd“. Fram til þess tíma voru
eyjarnar byggðar kynflokki Mal-