Morgunn - 01.12.1924, Side 122

232
MORGUNN
þeirra, atS þær séu ekki fyllilega áreiðanlegar, því að ekki hafa
þær verið sáldaöar af vísindalegri nákvæmni, þá eru þær einn
af hinum mörgu óræku vottum þess, hve hin sálræna reynsla
er mikil og algeng með þjóðinni. Það, að einn maöur í einum
landsfjórðungi skuli hafa getað safnað öðrum eins kynstrum
af dulrænum viðburðum, og það í hjáverkum, sýnir, hvort
ekki er töluverðu af að taka. Sömuleiðis gefa og þessar sögur,
ásamt ýmsum öörum þjóðlegum fróðleik, sem hér er ekki rúm
til aö tala um, mikilsverðar bendingar um það, hvernig íslenzk
alþýða hefir skilið, og skilur vást enn, þessa reynslu sína. Það
væri út af fyrir sig merkilegt ritgjörðarefni.
Enn fremur er vert að gefa því gætur, hve
Tregðan. mikil merki sögurnar bera tregðunnar hjá
hinum dulrænu mönnum til að láta það uppi, sem þeir verða
varir viö, sérstaklega að láta það uppi afdráttarlaust. Vér
bendum á eitt dæmi af mýmörgum. Ingunn Davíðsdóttir, ein
af allra-merkustu konunum, sem frá er skýrt í sögunum, er
í kappræðu við prestinn á Valþjófsstað. Þá gerist það, „að
Ingunn sprettur upp úr sæti sínu, lítur út um gluggann, og
segir: ,Nú skeður mikið!‘ Presti varð hverft við, snýst að
henni kafrjóður og segir: ,Og hvað skeður þá?‘ ,Það skeður
mikið á þessari stund. Þér fáið að vita það á morgun.1 ....
Daginn eftir kom sendimaður utan af HéraSi, að tilkynna
síra Stefáni þá sorglegu fregn, að síra Sigfús bróðir hans,
aðstoðarprestur að Dvergasteini, afbragðs gáfumaður og ágætt
skáld, hafi riðið drukkinn í Lagarfljót undir fossinum og
druknað þar á sama tíma og Ingunn sá það að Valþjófs-
stað.“ Auðvitað er þetta merkilegt, ef það er satt, sem allar
líkur eru til, því að mörg sams konar dæmi eru í bókinni, sem
tæplega verða véfengd með réttu, og Ingunn var orðlögð fyr-
ir dulargáfur sínar. En engum getur dulist, hve miklu meira
væri um þetta vert, ef konan hefði sagt náltvæmlega, hvað
það var, sem hún sá. Sams konar tregðu kennir enn hér á landi
og undan henni er kvartað um allan heim. Skygnu mönn-
unum er miklu tamara að láta uppi sínar skýringar á sýn-
unum, en að gera athugasemdalaust grein fyrir þeim sjálf-