Morgunn - 01.12.1937, Síða 36

Iö2
M O R G U N N
skylt við draumórahugmyndir af öllum þeim stefnum í
trúmálum, sem nú eru uppi í veröldinni; hún er bygð á
þekkingu og engu öðru en þekkingu, en það er satt, að
sú þekking er bygð á þeirri grundvallarreglu að taka
trúanlegt fleira en það, sem hægt er að rannsaka með
venjulegum skynfærum mannanna. Hún er bygð á þeim
forsendum, að ef öllum vitnum beri saman í aðalatrið-
um, þá beri jafnt að taka vitnisburð þeirra til greina,
sem ekki eru lengur í jarðneskum líkama, og þeirra sem
eru það, en hún er fyrst og fremst bygð á því, sem menn
hafa sjálfir séð og heyrt. Hún er bygð á skynsemi en
ekki hleypidómum. Hún er bygð á rannsókn en ekki
ágizkunum. Hún er bygð á traustinu á kærleiksríkum
föður á himnum, en ekki böðul í dómarasæti. Hún er
bygð á réttlæti, sannleika og kærleika.
Ég hefi nú nokkuð rætt það viðhorf í trúmálum, sem
var hár, þegar andahyggjan barst hingað til lands, og
síðar, hvernig viðtökur hún fékk, og hvernig af-
stöðu menn tóku til hennar yfirleitt, en eins og gefur
að skilja, er það, sem ég hefi getað sagt hér, ekki nema
stutt ágrip, en ég hygg þó, að það geti gefið ykkur nokk-
ura hugmynd um ástandið eins og það var.
En hvernig er þá trúarhugmyndum fólks varið nú
eftir þau þrjátíu ár, sem liðin eru síðan. Hefir anda-
hyggjunni tekist að gjöra sig gildandi hér á landi á
þessum árum? Ég fullyrði að svo sé; það þarf ekki ann-
að en benda á þær vinsældir, sem húslestrabók Haralds
Níelssonar hefir hlotið, til að sýna, að skoðanir spirit-
ista eiga opna leið að sálum mannanna. Það þarf ekki
annað en benda á þá aðsókn, sem er að öllum erindum,
sem flutt eru um það efni. Vítiskenningin er útdauð með
öllu hjá mönnum, a. m. k. verður ekki annað séð, að
örfáum undanteknum og kem ég að því síðar.
Aftur er varla hægt að neita því, að á síðari árum fer
þeim fjölgandi, sem gjöra lítið úr gagnsemi trúarinnar,
en varla er hægt að kenna það áhrifum frá andahyggj-