Morgunn - 01.12.1973, Blaðsíða 73

BÆKUR
151
frá því hvernig hún kynntist þessum gamla manni, sem var
henni svo ministæður, svo það verður ekki endurtekið hér.
Nægir að geta þess, að höfundi varð ljóst, að þetta gat ekki
orðið nein smásaga um Andrés malara einan. Þetta hlaut að
verða að miklu leyti þjóðlífssaga 19. aldar. Islenzkir lesendur
fögnuðu þessu ritverki svo vel, að það seldist upp á skömmum
tíma. Og ekki tóku gagnrýnendur henni ver, því sumir þeirra
líktu höfundi við mestu skáldsagnahöfunda meðal kvenna á
Norðurlöndum. 1 því sambandi voru nefnd ekki ómerkilegri
nöfn en Selma Lagerlöf og Sigrid Unset. En rit þessara skör-
unga bókmenntanna voru þá ókunn Elínborgu með öllu.
Fyrir tuttugu árum var ein smásaga Elínborgar valin úr
100.000 sögum frá ýmsum löndum heims í smásagnasafn þar
sem 41 saga var valin til birtingar. Þetta var í smásagnasam-
keppni, sem ameríska stórblaðið New York Herald Tribune
stofnaði til. Það var sagan Ástin er hégómi. Þessi saga hefur
síðan verið þýdd á sex erlend tungumál. Þetta bendir til þess
að framannefnd ummæli gagnrýnenda um Förumenn Elín-
borgar þurfi ekki að vera neitt ofmat á hæfileikum hennar.
Það var fyrir hvatningu skáldsins Einars H. Kvarans að
Elínborg lagði í það stórræði að gefa út sína fyrstu bók, Sögur,
1935. Einar bauðst jafnvel til þess að skrifa formála. Þar kemst
hann m. a. svo að orði:
„Það er auðvelt fyrir mig að láta þess getið, að eg hef
lesið þessar sögur með alveg sérstakri ánægju. Mér finnst
það ekki geta dulist, að hér er verulegt skáld á ferðinni.
Það er ekki eingöngu, að þessar yfirlætislausu sögur eru
sagðar af snilld listamannsins. Þær eru fullar af samúð
og skilningi kærleiksríkrar sálar. Og myndimar, sem
dregnar eru upp fyrir lesandanum með fáum dráttum
eru heillandi og verða ógleymanlegar.“
Með 30 bókum, sem síðan hafa komið út eftir Elínborgu
Lárusdóttur hefur hún staðfest þessa skoðun skáldsins. Svo
einkennilega hefur viljað til, að Elínborg hefur einmitt lagt
ómetanlegan skerf til þeirra bókmennta, sem fjalla um hin