Birtingur - 01.01.1964, Page 114

Birtingur - 01.01.1964, Page 114
tækni hennar, skapa kerfi, sem gerir leikurun- um fært að beita öllum persónuleika sínum í þágu hlutverksins. Hann er annar höfundur „undirleiksins“ heimsfræga, sem til allrarham- ingju er að takmarkast við kvikmyndirnar, en þar er hann kannski ill nauðsyn. Undirleikur, sem rétt notað listgrip, á rétt á sér, en sem stíll er hann ósköp leiðinlegur. Við hér á vesturlöndum þekkjum Stanislavsky bezt af „skólanum“ hans, ritverki, sem lýsir starfinu í fyrirmyndar leikskóla að hans dómi. Aðferð hans, tækni hinnar gjörsamlegu innlifunar, verður vart notuð fyrir allt það, er við þurf- um að leika, þó hún geti verið góð fyrir hluta af því. Enda hefur það frétzt, að í samstarf- inu við Meyerhold og fleiri, hafi Stanislavsky verið farinn að sjá fleiri hliðar á málinu og jafnvel afneita fyrri aðferð sinni. í dag eru áhrif hans sterkust þar, sem leikhús veruleika- stælingarinnar á enn mikil ítök, fyrir austan tjald og í Bandaríkjunum. Áhrif félaga hans urðu auðvitað minni þar sem þeim var bann- að að starfa, en ísinn var brotinn og tilraun- irnar héldu áfram í öðrum löndum. Ég ætla mér ekki hér að rekja sögu Berlínar- og Parísarleikhússins nákvæmlega, en segja má að þar hafi hið sama gerzt: Annars vegar meiri fágun og fegrun veruleikastælingarinn- ar og hins vegar framhald á þróun hins nýja leikhúss. Og um leið verðum við að viður- kenna að hér er um eitt aðaleinkenni á starfi leikhúss nútímans að ræða. Veruleikastæling við hliðina á andstæðu sinni. Það er þægilegast að taka sýningaráætlun stórs evrópsks leik- liúss til að átta sig á hlutunum. Viðfangsefn- in eru nútímaleikrit, evrópsk klassísk, grísk, frönsk, ensk eða þýzk og nokkur leikrit frá tímanum fyrir og eftir klassíkina. Alla þessa arfleifð nálgumst við sem nútímamenn, við sjáum hana með okkar augum, skiljum hana og skynjum með þekkingu og reynslu nútím- ans, þar liggur vandamál okkar. Við getum ekki orðið þessar persónur, sem áttu sér allt annað tilverusvið en við, við verðum að leika þær. Við verðum að leika leiksoppinn í hönd- um æðri goðmagna í grískri klassík, hina hreinu dyggðugu hetju absolútismans franska, manninn, sem háir heita baráttu við sjálfan sig í hinu elízabethanska leikhúsi. Hver eru nú aðaleinkennin á meðferð nútíma- mannsins á þessari arfleifð? Þau eru hlé- drægni, einbeiting, hnitmiðun, djúp innri til- finning án yfirborðsmennsku og látaláta. Til- finningin, spennan berst yfir til áhorfenda innan frá án þess að mikið sé til þess gert hið ytra. Þetta á sérstaklega við um harmleikinn. Hnitmiðunin er oft einföldun, úrtaka. Hreyf- ingarnar og svipbrigðin falla nákvæmlega að tilfinningunni en bera hana ekki ofurliði. Á yfirborðinu getur verið dregið úr tilfinning- 110 BIRTINGUR
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152
Page 153
Page 154
Page 155
Page 156
Page 157
Page 158

x

Birtingur

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Birtingur
https://timarit.is/publication/823

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.