Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2007, Blaðsíða 135

„ Hvernig nidurhel ég?
133
öllum líkindum alveg marklaust.20 Um nafnhátt með -j- eru engin
dæmi, sbr. (7), ekki heldur um veika tannhljóðsþátíð.
(7) lýsingarháttur
þátíðar
talið
falið
niðurhalið
nútíð
eintölu
ég tel
égfel
ég niðurhel
nafnháttur
telja
fela
*niðurhelja, ??niðurhela
Þátíðardæmin í (8) taka hins vegar af allan vafa um sterka beygingu. Hér
koma nokkur (sótt í október 2007 og janúar 2008). Þau em öll í eintölu
nema það siðasta. Það er raunar eina fleirtöludæmið sem hefur fundist.21
(8)a. Ég niðurhól líka disknum Bloodsport með SP (sunnaben.blog
spot.com)
b. ... röflaði hann í óráði og niðurhól örlögum sínum af fitju-
flaumi Reiknistofnunar. (my.opera.com/theanton/blog)
c. ... life savers, beil, æfingaakstur, niðurhalaði (er það kannski
niðurhól í þ.t.?) laginu Let U go (suscito.blogspot.com)
d. Núna em menn í próflestri og þá downloada menn (og fólk
almennt) fullt af bíomyndum og þáttum inn á hörðu diska fólks
(og manna). í þessari töm niðurhólu menn meðal annars...
(egerekkiheima.blogspot.com)
Eftirtektarvert er að í (8c) er skrifarinn ekki alveg viss. Fyrst velur
hann veika þátíð en spyr sig svo hvort sögnin sé ekki sterk.
I (9) em dæmi um lýsingarhátt þátíðar, annars vegar með geta og
hafa, hins vegar beygðan með vera (sótt í október 2007 og janúar
2008). í síðasta dæminu er sagnarsambandið hala niður.22
20 „Eru margir að „niðurhela" þessa dagana?" (www.hugi.is/tilveran/; skoðað 24.
Janúar 2008). Nafnhátturinn er innan gæsalappa og segir það sína sögu.
_l Ónafngreindur yfirlesari benti greinarhöfúndi á dæmið.
22 Á Netinu eru 2.430 íslenskar síður með niðurhalið. Birt eru 206 dæmi en hin eru
Sogð vera mjög svipuð þeim sem birt eru eða þau sömu. Þessi 206 dæmi voru skoðuð.
1 mörgum tilvikum voru dæmi endurtekin, orðrétt eða með svipuðu orðalagi. Til
v'ðbótar við dæmin í (9) fúndust tvö örugg dæmi um lýsingarhátt þátíðar. Úr nokkrum
dæmum er ekki hægt að skera. í allmörgum tilvikum er niðurhalið sögn í annarri
Persónu fleirtölu i nútíð (eða viðtengingarhætti). En í yfir 70% tilvika er orðið nafnorð.