Andvari - 01.06.2011, Page 36

34
GUÐRÚN KVARAN
ANDVARl
Jakob hefur lagt mikla vinnu í þessar útgáfur og kom sér þar vel
góð þekking hans á latínu, bæði klassískri og nýlatínu. Hann gerði
rækilega grein fyrir þeim heimildum sem Arngrímur notaði og þeim
handritum sem hann hefði stuðst við og færði rök að því að Arngrímur
hefði jafnvel notað handrit sem nú eru glötuð. Jakob lagði áherslu á þau
áhrif sem Arngrímur hefði haft á þekkingu erlendra manna á Islandi og
íslenskum bókmenntum og mikilvægi þeirra.
Fjórða bindið um Arngrím og verk hans birtist 1957 á ensku, einnig
í Bibliotheca Arnamagnœana.40 Það skiptist í þrjá hluta: inngang,
textaskýringar og viðauka. í inngangi er birt rækileg ævisaga Arngríms
ásamt umfjöllun um verk hans. Mikið textafræðilegt gildi hefur þar sá
hluti sem snýr að þeim sögum og handritum sem Arngrímur mun hafa
notað en ekki eru lengur varðveitt. Að lokum er í inngangi umfjöllun
um glataðar sögur í uppskriftum Arngríms, Skjöldunga sögu og Jóms-
víkinga sögu.
í síðari hlutanum eru birtar athugasemdir um öll verk Arngríms en í
lok ritsins eru birt bréf og kvæði.
Fyrri hlutinn var með litlum breytingum gefinn út sérstaklega sama
ár með titlinum Arngrímur Jónsson and his works.4' Það rit var lagt
fram til doktorsprófs og fór vörn fram við Kaupmannahafnarháskóla 26.
september 1957. Andmælendur voru þeir prófessorarnir Jón Helgason
og Louis L. Hammerich og luku þeir báðir lofsorði á verk Jakobs. Haft
er eftir þeim síðarnefnda að Jakob verðskuldaði ekki aðeins doktors-
nafnbótina heldur ætti hann einnig skilið nafnbótina „hinn lærði“.42
Doktorsritgerðin skiptist í fjóra hluta. I fyrsta hlutanum er ævi
Arngríms rakin ítarlega og á traustvekjandi hátt nánast eins og í IV.
bindi útgáfunnar á verkum Arngríms. Þá tekur við annar kafli um
ritverk Arngríms þar sem Jakob leggur m.a. áherslu á kynni hans
af erlendum húmanistum en til þeirra telur Jakob að rekja megi að
Arngrímur tók sér fyrir hendur að rannsaka fornar íslenskar heimildir.
Þar með hafi hann aukið skilning Islendinga á fornritunum og vakið
áhuga á sögu landsins.
í þriðja hluta er yfirlit yfir þau handrit sem Arngrímur notaði við
verk sín og vitnar Jakob þar víða til IV. bindis útgáfunnar. Síðasti
þátturinn fjallar um fornsögurnar tvær, sem áður eru nefndar. Jakob
reyndi að leysa ýmsar gátur varðandi þessi tvö rit og ekki verður unnt
að ganga fram hjá niðurstöðum hans við frekari rannsóknir. Með rit-
gerðinni vakti einkum tvennt fyrir Jakobi. Annars vegar að kanna hvað