Andvari - 01.06.2011, Qupperneq 38

36
GUÐRÚN KVARAN
ANDVARI
Islandiœ historicum veturinn 1636-1637. Eiginhandarrit Björns er
glatað en rit hans var mjög vinsælt á sínum tíma og til eru af því margar
uppskriftir. Taldi Jakob að Björn hefði lokið við að skrifa Skarðsárbók
í síðasta lagi haustið 1636. Hann varð að kynna sér allar uppskriftirnar
og rannsaka skyldleika handritanna. Til grundvallar lagði hann hand-
ritið AM 104 fol. sem skrifað var í lok 17. aldar eftir eiginhandarriti
Björns þar sem skrifarinn tók þó tillit til annarra leshátta handrita. Verk
Jakobs var því að komast sem næst texta Björns sem hann taldi afar
mikilvægan og hafa ótvírætt textafræðilegt gildi þar sem Björn hefði
haft undir höndum þær skinnbækur sem Jón Erlendsson hefði áður haft,
uppskrift hans af Sturlubók og það af Hauksbók sem nú er glatað. Um
þetta og útgáfuna í heild skrifaði Sverrir Tómasson handritafræðingur:
„Eg leyfi mér að fullyrða að í útgáfu sinni á Skarðsárbók hafi Jakobi
tekist að sýna mönnum fram á hvaða tökum fræðimenn þyrftu að taka
á uppskriftum 17. aldar manna.‘46 Guðni Jónsson prófessor skrifaði um
verkið í Skírni 1959:
Með útgáfu Skarðsárbókar hefir verið unnið nauðsynjaverk, sem var aðkall-
andi. Hefir öllum gerðum Landnámabókar, sem hafa eitthvert sjálfstætt gildi,
nú verið fullur sómi sýndur. Með þessu verki hefir útgefandinn, dr. Jakob
Benediktsson, reist sjálfum sér óbrotgjarnan minnisvarða, er bera mun vitni
staðgóðri þekkingu hans og kunnáttu í vinnubrögðum samfara vísindalegri
nákvæmni.47
Sama ár sá Jakob einnig um útgáfu á Sturlunga sögu (AM 122 a
fol.) sem var fyrsta bindið í röðinni Early Icelandic Manuscripts in
Facsimile. Um er að ræða ljósprentun á aðalhandriti Sturlungu, svo-
nefndri Króksfjarðarbók, en af henni eru varðveitt 110 blöð af um 141
blaði. Jakob skrifaði formála fyrir verkinu þar sem hann gerir grein
fyrir ferli handritsins, ástandi þess, stafsetningu á textanum og rithönd-
um eins og unnt er. Eins ræðir hann um hvernig handritið var notað
við útgáfur Sturlungu. Hann kom einnig að málfarslegum einkennum
og spássíuklausum. Formálinn er vandaður og varpar skýru ljósi á feril
þessa merka handrits.
Síðar sá Jakob um þrettánda bindi þessarar raðar sem hefur að geyma
handritið AM 595 a-b 4to með Rómverja sögu árið 1980. Þar gerir
hann í inngangi grein fyrir því „hvernig það handrit tengist þekktum
skrifurum sem skrifað hafa m.a. hluta Stjórnarhandritanna, AM 227 fol
og AM 229 I-III fol“.48