Læknablaðið - 01.12.1934, Blaðsíða 79

LÆKNABLAÐIÐ
169
aÖ me'Ö vissu verÖi á sömu slótS rakið. Eg geríSi gangskör a'Ö því, aÖ leita
að óliklegri uppsprettu smitunar þessa heimilis, en er sannfærður um, að
önnur kom ekki til greina.
Eg skýt því inn, við þetta tækifæri, að skemsti tími, sem þetta fólk, er
€g veit af hverjum er smitað, hefir verið smitberanum samtíða, er 3 vik-
ur, — að undanteknu einu tilfelli. Þá átti i hlut nýfætt barn, og smit-
berinn var hjá því fáa daga. Mér dettur heldur ekki í hug að halda neinu
fram um það, hve langur þessi timi þurfi að vera'. -—• Þvi mundi hann
þurfa að vera lengri en andartak? Hitt þykir mér reynt af fjölda dæma,
að því lengri sem hann er, því vissari er sýkingin — að öðru jöfnu, svo
sem aldri viðtakanda og sjúkdómsþunga smitgjafa.
Eg get þess líka um leið, að undirbúningstíminn er, þegar börn eiga
í hlut, að minni reynslu oftast um 3 vikur. Þá kemur í ljós þessi sjúk-
dómsmynd, sem mér er að verða svo gamalkunn og altaf ný, þ. e. fremur
ákaft hitakast, acut sjúkdómur, hiti eðlilega hærri kveld en morgna, nema
lengi standi. Þessi byrjunarköst eru oft stutthaldin ofkæling etc. Fram-
haldið er endalaust tilbreytingaríkt, stundum e. t. v. ekkert nema -þ Pirquet.
Víkur nú sögunni til heimilis þess, er stúlkan lenti á í janúar. Fimm
til sex vikum eftir komu hennar þangað, veiktust nálega samtimis öll börn
bóndans, 5, ófermd, og piltur á heimilinu, 24 ára, af erythema nodosum,
■og lágu þungt og lengi, en réttu svo við, eins og eftir bráða farsótt, og
«ru hraust síðan, að undanteknu einu, sem er skrásett fyrir nokkrum árum
— og öðru, sem er grunsamlegt. Þess skal getið, að faðir barnanna hafði
verið talinn berklaveikur fyrir þenna tíma, og það svo, að því er eg nú
veit, að hann hafði sanguis í sputum 2—3 árum áður. Á þessum tíma
var hann vel hraustur, og þó svona væri um hann, — og vera megi, að
börni nhafi verið smituð undir,— þá setti eg og set enn veikindi þeirra
í samband við dvöl stúlkunnar á heimilinu, — eða því mundi hún ekki
hafa getað smitað þarna, fyrst hún gerði það á næsta bæ á undan, og
reyndist hafa mikið smit í hrúka, þegar hún komst á hæli, litlu siðar?
Stúlku þessari dreg eg ekki nema 4 af þeim 23, sem eg tel í 3 flokki,
■nefnilega unglingana á bænum, sem hún var á um jólin. Eg skrásetti sem
sé ekki þessa 6 með erythema nod., og að sjálfsögðu ekki þá, sem dóu
utanhéraðs. En eg tel hana hafa sýkt 14 menn, svo eg viti.
Stúlkan var á hæli nær 2 ár, og önnur tvö í nokkurs konarsóttkví hér
heima. Nú fer hún að vistum, mörgum á ári, og eg reyni að líta eftir
henni. Saga hennar er ljót, en það er ekki vist, að hún sé nema hálfsögð
enn. Framhaldið getur oltið á því, hvaða stefnu við tökum í berklavörn-
unum.
— Vorið 1922 gekk hér þungt og þrálátt kvef, einkum á piltum, er yfir
ám vöktu og í misjöfnu stóðu. Frá einum þeirra fékk eg beiðni um hósta-
meðal, oftar en einu sinni, og þótti ekki tiltökumál, en ekki lét hann skoða
sig. Þessi maður, 36 ára, óg., hafði að mestu verið fjármaður alla æfi.
Hann svaf einn á lofti í gömlum bæ og kom annars varla undir þak, nema
um máltíðir. Þarna var margt heimilisfólk á öllum aldri. Okunnugt um að
tb. hafi nokkurn tima verið á heimilinu, nema sagt er, að læknar hafi grun-
að einn bræðra sjúklingsins, þegar sá var barn, en hefir verið og er mjög
hraustur maður.
Þegar eg skoðaði þennan mann, var fólk farið að leggjast á heimilinu.
5