Læknablaðið - 01.12.1934, Qupperneq 123

LÆKNABLAÐIÐ
193
Krabbamein í meltingaríærum.'1'
(d i a g n 0 si s).
Eftir dr. mcd. Halldór Hansen.
Krabbamein er ein tiðasta dánarorsök mannanna og telja sumir, aS þa5
fari í vöxt.* **
Hér á landi dóu, samkvæmt heilbrigðisskýrslum, 133 úr krabbameini
árið 1932, en 95 árið 1923; árin þar á milli hefir dánartalan verið breyti-
leg, þetta 106—145 dauðsföll á ári úr krabbameini eða rétt innan við 10
af hundraði allra dauðameina. I Berlínarborg reyndist krabbamein 16 af
hundraði allra dauðameina það sama ár.
Lengst af var morbititet — mortalitet er um krabbamein var að ræða,
en á síðari tímum hefir þetta breyst að mun, svo að nú er unt að lækna
krabbamein í mörgum tilfellum í lengri og skemmri tíma, já meira að
segja í nokkrum tilfellum endanlega (definitivt). Er það að nokkru levti
betri aðstöðu, við að þekkja sjúkdóminn á byrjunarstigi, að þakka, en
einnig vegna framfara í lækningu á því, einkum og sér í lagi geislalækn-
ingum (radium, röntgen).
Sá hængur er þó á geislalækningum enn])á sem komið er, að ekki er
unt að lækna krabbamein, að neinu ráði, í djúptliggjandi líffærum, með
geislum, skurðlœkning er því ennþá sú eina lækningaraðferð, sem hægt er
að beita við krabbamein í meltingarfærunum (þ. e. maga og þörmum),
ef gera á sér von um fullkomna (radical) lækningu og það þó að eins,
ef um góðkynja krabbamein, eða krabbamein á byrjunarstigi er að ræða.
Að þekkja sjúkdóm á byrjunarstigi er ávalt œskilegt, en hvergi má segja
jafn bráðnauðsynlegt eins og ef krabbamein í meltingarfcerunmn á í lilut,
ekki síst ef tillit er tekið til þess, að krabbamein í maganum einum sam-
an virðist vera nær því eins algengt og krabbamein í öllum öðrum líffær-
um til samans.
Fátt er þó, vandasamara en að ná því marki og ber margt til þess.
Langflestir sjúklingar með krabbamein í maga eða þörmum leita alls
ekki læknis fyr en sjúkdómurinn er kominn á hátt stig. Almenningur trú-
ir því ekki, að jafn ægilegur sjúkdómur og krabbameinið er í hans aug-
um, geti átt sér stað, án verkja eða kvala, þeir ljúka nær allir upp sama
munni, er þeir loks, langt leiddir, leita læknis: „Eg er viss um, að það
er ekkert alvarlegt, sem að mér gengur, því eg hefi ekki haft neina verki.“
Hin hliðin snýr að lœknunum. Hversu oft kemur ekki sjúklingur til lækn-
is, vegna óljósra einkenna frá meltingarfærunum, útlit sjúklingsins er gott,
lík meltingartruflun hefir gert vart við sig áður, eða e. t. v. staðið árum
saman og læknirinn grunar ekki annað en hér sé um saklausan gastritis
e. þ. u. 1. að ræSa, hann gefur meðöl og matarræöisreglur, er bæta sjúk-
dóminn í bili, sjúklingurinn treystir því, að öllu sé óhætt, úr því læknir-
inn gerði ekki meira úr sjúkdóminum og svo dregst alt á langinn, þar til
í óefni er komið.
* Nokkuð stytt.
** Próf. Most í Breslau telur að þar hafi 63.000 dáið úr krabbameini 1925, en
66.500 úr berklaveiki; næsta ár var þetta hlutfall 66.000:61.000.