Sagnir - 01.05.1982, Page 41

lögunum var breytt 1907 og því lék kvenrétt-
indakonum hugur á að sanna að þær ættu
mannréttindin skilin; ef þær nýttu þau ekki
gæti það orðið dragbítur á frekari ávinninga.
Stærstu baráttumálin voru ókomin í höfn,
kosningaréttur og kjörgengi til alþingis og
réttur til embætta. Nú skipti sköpum að búið
var að stofna Kvenréttindafélagið (KRFÍ
1907), en tilgangur þess var að berjast fyrir
kosningarétti og kjörgengi til alþingis, ásamt
fleiri réttindamálum kvenna. Bríet hafði ýj-
að að því allt frá 1904 er hún kom upptendr-
uð af kvennréttindaanda frá Norðurlöndun-
um, að konur ættu að fara að huga að
bæjarstjórnarkosningum. Þegar leiðin
opnaðist kom strax upp hugmynd innan
KRFÍ um að leita leiða til að koma konum
inn í bæjarstjórnina:
„Nú kemur til kasta vorra reykvísku kvennanna að
ganga undan öðrum konum landsins með að nota
oss þessi réttindi, kosningaréttinn og kjörgengið.
Það væri stór svívirðing fyrir oss og illa launuð góð
tiltrú og liðsinni þeirra manna sem barist hafa fyrir
þessu máli, bæði hér í bæjarstjórninni og á þinginu,
ef vér nú ekki sýndum áhuga á þessum næstu kosn-
•ingum bæði með því að mæta margar á kjörfundin-
um til þess að gefa atkvæði um það hverjir skulu
næstu árin sitja í bæjarstjórninni og til að koma
konum inn í hana“. (Kvennablaðið 30. sept. 1907).
Og Bríet dregur tilganginn saman í þessi orð:
„Fyrir oss konurnar ætti aðalatriðið við þessar
kosningar að vera að koma konum að. Það er byrj-
unin sem hér er um að ræða. Ef vér notum nú ekki
tækifærið þá er það sú pólitíska synd, sem hefnir sín
í öllum kvennamálum vorum síðar. Á næsta þingi
yrði það ástæða móti pólitískum réttindum
kvenna“. (Kvennablaðið 30. nóv. 1907).
Og enn segir hún:
„Sómi vor liggur við að vér berum af oss það ámæli
að við séum almennt áhugalausar um þessi mál“.
„Fortapaðir listar“
Eftir að hugmyndin um framboð kvenna
var komin fram hófst KRFÍ þegar handa.
Leitað var til annarra kvenfélaga í bænum
og varð endirinn sá að 6 félög ákváðu að
standa að framboðinu. Nefnd var sett á lagg-
imar til að undirbúa kosningarnar og fá kon-
ur í framboð. Ein kona var fyrir hverja fimm
meðlimi i félögunum, alls 33 konur. Nokkur
hávaði varð í KRFÍ þegar verið var að kjósa í
undirbúningsnefndina, þótti sumum sem
Bríet formaður færi ekki að fundarsköpum.
Sennilega lá þar að baki að skoðanir voru
mjög skiptar um það hvort konurnar ættu að
bjóða fram einar sér eða leita samstarfs við
aðra. Bríet segir i Kvennablaðinu 30. nóv.
1907:
„Mjög eru skiftar skoðanir um það hvort betra sé og
vænlegra til að koma konum að í bæjarstjórn fyrir
kvenfólkið að vera eitt sér eða slá sér saman við karl-
mennina“.
Briet var mjög á móti samvinnu, en þegar til-
boð kom frá iðnaðarmönnum um samstarf
varð hún undir og var um tíma reynt að
komast að samkomulagi um röðun á lista.
Iðnaðarmenn höfðu einkum augastað á frú
Katrínu Magnússon „vegna vinsælda manns
hennar“ að sögn Bríetar. Auk Katrínar gáfu
Briet og frú Guðrún Björnsdóttir kost á sér á
lista. Samningaumleitanir fóru út um þúfur;
enn vitnum við til frásagnar B.B.:
„Iðnaðarmenn höfðu sett upp fjóra lista og þær 3
konur sem voru frambjóðendur kvenna komust
allar á listann. Frú Katrín sem þeir vildu helst og
töldu vinsælasta fékk efsta sæti á ómögulegum lista
sem allir vissu að var „fortapaður" fyrir fram og frú
Bríet og frú Guðrún urðu 7. og 8. á lélegum listum.“
(Afmælisrit KRFÍ 1947).
Og síðar:
„Samvinnan um listana hélt því áfram til 4. janúar.
Þá hafði samvinnunefnd kvenna loksins orðið skilj-
anlegt að samvinnan var engin önnur en sú að
tryggja sér fylgi kvenna með þessum listum iðnaðar-
manna, sem einhver kvennanöfn stóðu einhvers
staðar á. Það voru aðeins atkvæði þeirra sem sóst
var eftir, fulltrúarnir máttu sigla sinn sjó.“ (Af-
mælisrit KRFÍ 1947).
Þrátt fyrir tafir var listanum skilað á til-
settum tíma og konurnar efndu til funda til
að fræða væntanlega kjósendur um bæjar-
stjórnarmálin, hlutfallskosningar og kven-
réttindi. Segir Bríet svo frá að kvennalistinn
hafi sprengt utan af sér stærsta fundarhús-
næðið í bænum, jafnvel þótt veður væru
vond. Auk funda var tekið upp það ráð að
húsvitja í hvert einasta hús þar sem at-
kvæðisbæra konu var að finna, þrisvar sinn-
um alls. Níu húsvitjunarnefndir störfuðu í
bænum og hafði hver formaður tvær konur
sér til halds og trausts. Bríet nefnir formenn-
ina til að halda nafni þeirra á lofti, en í aug-
um nútímalesenda vekja eftirnöfn þeirra upp
hugrenningar um liðinn tíma og skulu þau
þess vegna talin hér. Konurnar voru: Anna
Jónsson (yfirdómara), Margrét Zoéga, Ingi-
björg Johnsen, Sigþrúður Kristjánsson,
Marta Einarsson, Franziska Olsen, Valgerð-