Sagnir


Sagnir - 01.05.1982, Blaðsíða 32

Sagnir - 01.05.1982, Blaðsíða 32
brjóst. Þetta var þess vegna talið allt of erfitt fyrir konuna16) og ekki hollt fyrir barnið.17) Álit manna á móðurmjólkinni var ekki sér- lega gott, að minnsta kosti ekki þeirrar sem var „skapvargur og ofsafull í sinnsins hrær- ingum ... þá er mjólk hennar óholl“.18) Það var og álit manna að konurnar þyldu ekki að börnin sygju þær vegna þess þá trúlega hvernig vinnuþrælkun þeirra var. Sú ástæða stenst varla ef tekið er mið af því að konur eru taldar hafa haft börn á brjósti áður en þessi siður er tekinn upp. Þær hafa varla haft minna að gera þá. Hins vegar hafa þær verið aðþrengdar ef við athugum árferði þessara alda. Enda sér þess merki á heim- ildum að menn hafi talið þær hafa nóg með að næra sjálfa sig.19) Þá kemur í ljós að klæðaburður kvenna er afar slæmur. Það var venja að minnsta kosti upp úr aldamótum 1800 að klæða sig í mjög þröngar treyjur og fletja barminn eins og hægt var. Af þessum ástæðum voru geirvörturnar flatar og innfallnar og konur oft illa færar um að gefa barni brjóst.20) Þröng föt tíðkuðust að því er virðist fram á 19. öld þvi þá kemur fram ábending til kvenna um að passa að fötin þrengi ekki að geirvörtunum á síðustu mánuðum meðgöngutímans.21) Nú hafa verið taldar upp nokkrar hugsan- legar ástæður þessa siðs og má segja að allar hafi sinn tilverurétt. Álit erlendra fræði- manna um að kúamjólkin væri hollasta mjólk sem til væri hefur vafalaust haft haml- andi áhrif á aðgerðir kvenna. Auk þess sem hérlendir fræðimenn gáfu í skyn að kúa- mjólkin væri hollari en móðurmjólkin.22) En menn hafa einnig barist gegn þessari óheillaþróun með ýmsum ráðum. Eins og að telja fólki trú um að börnin drykkju í sig ýmislegt skynsamlegt með móðurmjólkinni. Að þau yrðu gáfaðri og fljótari að læra.23) Útlendir menn sem tjáðu sig um þetta athæfi kvenna þótti það ámælisvert. Kom það til dæmis fram í grein þar sem sagt er að þetta tíðkist ekki nema hér og í „Schweiz og Schwaben“.24) Allt umtal þeirra manna sem vildu taka upp betri siði drukknaði í hleypi- dómum aldanna. Enda var það eðlilegt að ekki var brugðið við öðruvísi en gert var því fólk gat falið sig á bak við trúna. Barnaupp- eldið var allt upp á guðsnáð komið. Það var ekki vert að vera að hafa óþarfa áhyggjur af börnunum. Það taldist ekki slæmt þótt börn dæju því þau voru hvergi betur komin en hjá guði.25) Hvað fengu börnin í staðinn fyrir móðurmjólkina? Lýsingar á næringu þeirri sem ungbörn fengu eru, þegar á heildina er litið, vægast sagt hörmulegar. Það er greinilegt að konur hafa viljað börnum sínum vel því þær hafa reynt að troða öllu því sem þeim þótti hollast ofan í þau. Því miður var það ekki allt jafn hollt fyrir hvítvoðunga. Rjómi var í uppá- haldi og var gefinn jafnt ungbörnum og full- orðnum. Má þar greina eina orsök barna- dauða sem var tiður, því ekki hefur rjómi verið talinn auðmeltur og síst fyrir nýfædd börn. Það er ekki alls staðar sem börnin fá rjóma. Er best að láta lýsingar úr heimildum gefa dæmin. Þau tala skýrast. Lýsing kaup- manna í bók Andersons um ísland er ófögur. Þar er sagt að börnunum sé hent á gólfið og hjá þeim sett ílát með mysu. Þegar barnið svo vaknaði var stungið vöfnum fjöðurstaf ofan í ílátið og barnið látið sjúga þar í gegn.26) Niels Horrebow, vildarvinur íslend- Heldri kona. 30
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Sagnir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.