Sagnir - 01.05.1982, Blaðsíða 21

■ ■
Konur við saltfiskbreiðslu á Kirkjusandi.
Það sem aðallega einkennir hina marxis-
tísku fagrýni er vantraust á viðteknum vis-
indalegum kenningum. Það sama má segja
um kvennasögurannsóknir. Mikilvægur
samnefnari, sameiginlegt einkenni, er inn-
sæið i pólitiskar forsendur hinna svokölluðu
gildisfrjálsu og hlutlægu rannsóknarað-
ferða. Frá upphafi vega hefur andstaða
þeirra kvenna sem fást við kvennasögu
byggst á hugmyndagagnrýni, þ.e. þeirri
röngu mynd af konum sem sagnfræðin hefur
miðlað. Þessari gagnrýni hefur líka bæst
liðsauki þar sem eru þeir sagnfræðingar sem
vilja setja spurningarmerki við gildissvið
sögukenninga og rannsóknaraðferða. Þessi
ranga mynd af konum sem sagnfræðin hefur
miðlað hefur verið talin óumbreytanleg að
mati þeirra sem átt hafa hlut i gerð og við-
haldi hennar. Konur hafa verið einskonar
hulduverur í rannsóknum sagnfræðinga. En
hins vegar hefur gagnrýnin á hefðbundnar
sögukenningar og aðferðafræði almennt
snert spurninguna að hve miklu leyti þær séu
nothæfar í túlkun á raunverulegum heimi
kvenna fyrri tíðar. Þannig hefur sú gagnrýni
sem runnin er frá kvennasögu snert afger-
andi spurningar um innihald og vísindalega
stöðu sagnfræðinnar og það hlutverk sem
hún hefur haft og hefur ennþá sem upp-
spretta og sköpunartæki hugmynda og þá
líka í tengslum við konur.
Kvennasögurannsóknir tengjast líka
endurnýjun innan sögu á annan hátt. Dæmi
má taka úr vesturevrópskri sögu
1500—1900. Þar er mjög áberandi að túlk-
anir og skilgreiningar í kvennasögu hafa
beinst að því markmiði að reyna að finna
efnisþætti sem hafa hlotið frekar mikla um-
fjöllun af öðrum sagnfræðingum. í þessu
sambandi má nefna vöxt félagssögu sem
hefur verið liður í áðurnefndri endurnýjun.
Þetta hefur leitt til þess að myndast hafa
önnur svið sem áhugi hefur verið fyrir að
kanna, fyrir utan hina venjulegu persónu- og
pólitísku sögu. Þetta þýðir að rannsóknir
sem ekki endilega hafa merkimiðan kvenna-
saga heftan á sig hafa lagt mikið af mörkum
til að gera konur sýnilegar í sögunni. Dæmi
um slíkar rannsóknir má finna innan mann-
fjöldasögu, fjölskyldusögu, sögu alþýðu-
19